Atrofimizdagi ob’ektiv olam turli fanlarning o’rganish ob’ekti

Muloqotning tomonlari. Muloqotning kommunikativ tomo ni ― muloqotlarga kirishuvchilar o’rtasidagi ma’lumot alm ashinuvi jarayoni. Muloqotning perseptiv tomoni ― muloq otga kirishuvchilarning brbirlarini idrok etishlari va tushuni shlari bilan bog’liq bo’lgan murakkab psixologik jarayon.
Muloqotning interaktiv tomoni ― muloqotga kirishuvchila rning xulq-atvoriga ta’siri. Endi muloqotning har
bir tarkibiy qismi bilan alohida tanishib chiqamiz.

1. 
   Muloqotning kommunikativ tomoni ― shaxslararo axb orotlar, bilimlar g’oyalar, fikrlar almashinuvi. Bu jarayonnin g asosiy vositasi ―til. ( yozma-og’zaki, monologik-
   

dialogik nutq) Diologik nutqning mazmuni, xarakteri,
davomiyligi muloqotga kirishgan shaxslarning shaxsiy qarasha riga, qiziqishlariga, birbirlariga bo’lgan munosabatlariga, m aqsadlariga bevosita bog’liq bo’ladi. O’qituvchio’quvchi, siy osiy rahbarlarning, diplomatlarning,
dugonalarning suhbati birbiridan farq qiladi. Monologik n utq bir kishining boshqa kishiga murojaati― fikrlarning ma ntiqan tugal bo’lishi, grammatik qonun-
qoidalarga rioya kilish kerak. Odamlarning muloqot jarayo nida so’zlardan tashqari turli xil harakatlardan, qiliqlardan, holatlardan, kulgu, ohanglardan ham foydalanadilar. Mi mika, ko’z qarashlar, to’xtashlar (pauza) ifodalari va hoka zo. Buyuk rus yozuvchisi L. Tolstoy odamlarda 97 xil kulg u turi, 85 xil ko’z qarashlar turi borligini kuzatgan. Andre yevaning yozishicha, odam yuz ifodalari, nigoxlarining 2000 g a yaqin ko’rinishlari bor. Bu noverbal muloqot vositalarining
milliy va xududiy xususiyatlari bor. Masalan: o’zbek xalqi ning muloqot jarayoni boy, o’zaro munosabatlarning bevosita xarakteri unda shunday vositalarning ko’proq ishlatil ishi bilan bog’liq. Bolgarlar biror fikrni tasdiqlamoqli bo’lish sa, boshlarini chayqashadi, inkor etmoqchi bo’lishsa, bosh siltashare Noverbal muloqotda suhbatdoshlarning fazoviy joylashuvlari ham ahamiyatga ega: Masalan, ayollar xissiy otga berilganligi uchun bir – birlari bilan yaqin turib gaplas har ekanlar, erkaklar o’rtasida masofa bo’lar
ekan. O’quvchilarni partada orqama – ketin o’tqazgandan ko’ra doira shaklida o’tqazilsa, ularda javobgarlik xissi yuq oriroq bo’lar ekan, Emotsiyalar almashgani uchun ham gur uhdagi psixologik vaziyat ijobiy bo’lib, bolalarning predmetga va bir – birlariga munosabatlari ancha
yaxshi bo’lar ekan. Demak ta’lim – tarbiya jarayonini tash kil etishda muloqotning barcha vositalariga, ayniqsa, nutq ka e’tibor berish kerak. Bolalarni ilk yoshlik chog’laridano q nutq madaniyatiga o’rgatish, nutqlarini o’stirish choralar ini ko’rish zarur. Pedagog ham nutq madaniyatigaega bo’lishi kerak.

2.