|
3.21- rasm. Oqova suvlardagi oltingugurtli birikmalarni bosim ostida oksidlash qurilmasining chizmasi: I — idish; 2 — nasos; 3 — issiqlik almashtirgich; 4 —trubkali reaktor; S — separator.
Suvdan uglerod dioksidini yo‘qotish uchun plyonkali, to‘ldir- gichli, barbatajli va vakuumli degazatorlarda qo‘1lani1adigan aeratsiya usulidan foydalaniladi. Plyonkali degazatorlarda — parrak yordamida berilayotgan degazatsiyalanayotgan suv va havo qarama- qarshi oqimda harakatlanadi.
Barbotajli degazatorlardan ko‘pik1i qurilmalar samaraliroq hisoblanadi. Vakuumli degazatorlar suv to‘1dirgich yuzasi bo‘yicha bir tekis taqsimlanadigan, vakuum ostida ishlovchi nasadkali kolonkalardir. Oqova suvni isitib vakuum hosil qilish hisobiga degazatsiyaga ko‘proq erishiladi (3.22- rasm).
Ishlash prinsipi. Suv qozonda bug‘ bilan isitiladi. Bug‘ zmeyevikdan issiqlik-almashtirgichga yuboriladi, u yerda suv yana qizdiriladi. Degazatsiyalangan suvni nasos bilan so‘rib olish hisobiga vakuum hosil qilinadi.
Degazator turini tanlash qurilmaning mahsuldorligiga ajrati- layotgan gazning konsentratsiyasiga va degazatsiyaning kerak bo‘1gan darajasiga bog‘1iq. CO2 ning suvdagi miqdori 150 mg/1 dan ko‘p va mahsuldorligi 150 m°/soatgacha bo‘lganda, uni ajratib olish uchun qovurg‘ali to‘ldirgich1i degazatorlar ishlatiladi. To‘1dirgichning zichligi 40 m^/(m2 soat), havoning solishtirma sarfi 20 m3/m'. Gazni ko‘proq ajratib olish uchun mahsuldorligi 20 m"/soatgacha bo‘1gan barbatajli yoki ko‘pikli degazatorlar ishlatiladi.
Suvni erigan uglerod dioksididan yoki kisloroddan termik degazatsiyalashda bug‘ suv orqali o‘tkaziladi va tashqi bosimda qaynash haroratigacha qizdiriladi. Bu holda suv ustidagi gazning parsial bosimi va uning erishi nolgacha pasayadi. Sistemadagi lilllYOzanatning buzilishi natijasida ortiqcha gaz suvdan ajratib cfiüQadi (r ikdesorbsiya).
Suvdagi gazning konsentratsiyasi kichik bo‘1ganda degazatsi- yaning kimyoviy usullari qo‘l1aniladi. Ishlov beruvchi moddalar keyingi tozalash jarayonini yoki suvning qayta ishlatilishini qiyinlashtirmaydigan sharoitda ham bu usuldan foydalaniladi.
Usullar reaksiya natijasida erigan gazlarning kimyoviy bog‘- lanishi sodir bo‘1ishiga asoslangan. Masalan, suvdan kislorodni ajratib olish uchun u yengil oksidlanu chan po‘1at qirindilari
3.22-rasm. Oqova suvni isitish bilan degazatsiyalash qurilmasining chizmasi: / — o‘choq; 2 — zmeyevik; 3 — nasos; 4 — issiqlik-almashtirgich; 5 — vakuum-nasos; 6 — sig‘im.
orqali filtrlanadi. Undagi NH3 miqdori 0,3s dan oshmasligi kerak.
Suv filtrlanganda temir oksidlanadi:
4Fe+30, = 2Fe2O3
Ta’sir1ashish vaqti haroratga bog‘1iq. Harorat 20-80"C bo‘1ganda o‘zaro ta’sir vaqti 25—30 daqiqaga teng. Hosil bo‘lgan temir oksidlari qayta yuvilish bilan ajratib olinadi. Suvga Na2SO3 bilan ishlov berilganda Na2SO4 hosil bo‘1adi:
2Na2SO3+O,= 2Na,SO4
Oltingugurt dioksidiga ishlov berilganda, katalizator sifatida mis turlari yoki 0,01 Å li eritma ko‘rinishidagi kobalt (0,001 mg/1 Co'+) ishlatiladi.
SO 2+H OO u SO4 H 2S 0 3; 2H,S0 3+ O, 2H,SO 4
1 g kislorod ajratib olish uchun 4 g 50 2 sarflanadi. Suvni kislorodsizlantirishda eng yaxshi reagent gidrazin hisoblanadi:
O, + NRHM ‘› N, + 2H,O
Ushbu reaksiya sulfat angidridni oksidlashga qaraganda ancha tez boradi. Katalizator sifatida mis metali, shisha, faollangan ko‘mir ishlatiladi.
1 g kislorod ajratib olish uchun 1 g N 2H4 kerak. Ammo gidrazin narxi qimmat bo‘lganligi uchun bu usuldan zarur bo‘lganda foydalaniladi.
Savol va iopshiriqlar
I(oagullash mexanizmini tushuntirib bering va eng ko‘p tarqalgan koagulantlarning nomini ayting.
Flokullash qanday jarayon? Uning koagulatsiyadan qanday farqi bor?
Bosimli flotatsiya bilan suvda havoni mexanik dispergirlovchi ílotatsiyaning farqi nimada?
Oqova suvlarni ko‘pik1i separatsiya bilan tozalashning mohiyatini aytib bering.
Oqova suvlarni adsorblash usuli bilan tozalashda qanday adsorbentlar qo‘11aniladi?
Oqova suvlarni ion-almashinuvchi polimerlar yordamida tozalashning mohiyati nimada?
lonitlarning qanday turlari mavjud? blaming bir-biridan afzalligi nimada?
Oqova suvlami ekstraklash usuli bilan toZalash bosqichlarini tushuntirib bering.
Ekstragentga qanday talablar qo‘yi1adi?
Oqova suvlarni fenoldan ekstraklash usuhda qanday tozalanadi?
Oqova suvlami teskari osmos va ultrafiltrlash usullari yordamida qanday tozalash mumkin.
Membranalarga qanday talablar qo'yiladi?
Oqova suvlardan birikmalarni desorbsiya, dezodoratsiya va degazatsiya usullarida ajratib olishning mohiyatini tushuntiring.
4-BOB
Do'stlaringiz bilan baham: |
