|
Desorbsiya, dezodoratsiya va degazatsiya
Ucliuvchan qo‘shimchalarning desorbsiyasi. Ko‘pincha oqova suvlar uchuvchan organik va anorganik qo‘shimcha1ar (H2S, SO2, NH„ CO2 va boshqalar) bilan ifloslanadi. Havo yoki suvda kam eriydigan boshqa inert gazlar (N2, CO„ tutun gazlari va boshqalar) oqova suv orqali o‘tkazi1ganda uchuvchan komponent gaz fazaga singdiriladi. Ajratib o1inayot,gan galning muvozanatli parsial bosimi Genri qonuniga asosan topiladi. Suyuq fazadan gaz fazaga o‘tgan modda miqdori (M)ni massa o‘tkazish tenglamasi bilan topiladi:
bu yerda, K .— massa o‘tkazish koefhtsiyenti (ushbu holda u gaz fazadagi massa berish koeffitsiyentiga teng); — fazalarning ta’sir1ashish yuzasi; Ac, — desorbsiya jarayonining o‘rtacha harakatlantiruvchi kuchi.
Oqova suvlardan moddalarni inert gazlar bilan desorbsiyalash jarayoni tarelkali, to‘ldirgich1i va purkovchi kolonkalarda olib boriladi. U tarelkali kolonkalarda ko‘pikli rejimida, to‘1dirgichlida esa emulgatorli rejimda samaraliroq boradi. Jarayonni olib borishda qalpoqli, elakli, klapanli va boshqa tarelkali kolonkalar ishlatilishi
mumkin. Oqova suvlardagi uchuvchan moddalarni ajratib olish darajasi gaz-suyuqlik aralashmasining harorati, massa berish koeffitsiyenti va fazalarning ta’sir1ashish yuzasi kengayishi bilan ortib boradi. Suvdan desorbsiyalanayotgan modda adsorbsiya yoki katalitik yoqish jarayoniga beriladi.
Ajratib olinayotgan modda miqdori kam bo‘lganda, gaz fazadan ajratib olish qiyin shafOitdan va narxi qimmat birikma- lardan ajratib olishda katalitik oksidlash usulidan foydalaniladi. Modda bug‘1ari havo yordamida 280—350‘C da kolonkadan so‘ng katalizator qatlami (piroluzit, xrom oksidi va boshqalar) dan o‘tkazi1adi. Bunda ko‘pgina organik birikmalar CO, va HOO gacha oksidlanadi. Oqova suvni azot yordamida xlorbenzoldan desorbsiyalash chizmasi 3.19-rasmda keltirilgan.
Tozalanish kerak bo‘1gan oqova suv tarkibida xlorbenzoldan tashqari, metanol, aromatik aminlar, formaldegid va natriy xlorid bo‘1adi. Kolonka har birida uchtadan barbatajli tarelka o‘rnati1gan to‘rtta silindrdan iborat. Azot kollektor orqali har bir silindrga alohida oqim, bilan beriladi. Suyuqlikning tarelkalarda turish vaqti 8 daqiqa. Tozalangan suvdagi xlorbenzolning qoldiq miqdori uning bosNang‘ich konsentratsiyasiga bog‘1iq. Boshqa qo‘shimchalarning mavjudligi tozalash darajasiga ta’sir qilmaydi.
Dezodoratsiya. Ba’zi oqova suvlarda ularga yomon hid beruvchi merkaptanlar, aminlar, ammiak, vodorod sulfıd, aldegidlar, uglevodorodlar bo‘1adi. Yomon hidli oqova suvlarni tozalash uchun aeratsiya, xlorlash, rektifıklash, distillash, tutun bilan ishlov berish, bosim ostida kislorod bilan oksidlash, ozonlash, ekstraktlash, adsorblash va mikrobiologik oksidlash kabi usullardan foydala- niladi. Usulni tanlashda uning samaradorligi va kamxaıjligi hisobga olinadi.
Hozirgi vaqtda bu usullar orasida oqova suv orqali havoni kuch bilan purkashga asoslangan aeratsiya usuli yaxshi samara bermoqda. Jarayon turli tuzilishdagi qurilmalarda olib boriladi.
3.20- rasmda ko‘rsatilgan sxemada yomon hidli moddalarni ajratib olish kaskad turdagi tarelkali kolonkalarda olib boriladi. Oqova suv tarelka bo‘ylab plyonka ko‘rinishida oqadi. Bunda u
3.19-rasm. Oqova suvdagi xlorbenzolni desorbsiyalash qurilmasining
chizmasi: — sig‘im; 2 — nasos; 3 — azot kollektori; 4 — kolonka; 5 — chiqib ketuvchi gazlariiing kollektori.
havo bilan ta’sir1ashadi. Hosil bo‘1gan mahsulot ishqor eritmasi bilan boyitilgan to‘ldirgich kolonkasiga yuboriladi. Tozalash 85— 90a ga yetishi uchun solishtirma sarf 1 m' oqova suvga 12 - 15 m' bo‘1ishi zarur. Bundan tashqari, kolonkadagi tarelkalar soni 10 tadan kam bo‘lmasligi, sug‘orish zichligi 2080 m3/(m'-soat), ishqor konsentratsiyasi suvga nisbatan 40 g/1 ni tashkil etishi kerak. Usulning kamchiligi — ba’zi iflosliklar aeratsiya usulida tozalan- maydi va oqova suvda qoladi.
Ayrim sanoat korxonalaridan ajratib chiqayotgan yomon hidli oqova suv bug‘ni kuchli purkash bilan tozalanadi. Selluloza sanoatida oqova suvlar oltingugurtli birikmalar, shuningdek,
Do'stlaringiz bilan baham: |
