Atrof-muhitni muhofaza qilishdagi eng dolzarb muammolar

Oqova suvni rux, mis, nikel, qo‘rg‘oshin, kadmiy, kobalt birikmalaridan tozalash. Ushbu metallarning tuzlari tog‘-boyitish fabrikalari, gidrometallurgiya, mashinasozlik, metallarni qayta ishlash, kimyo-farmatsevtika, 1ok-bo‘yoq, to‘qimachi1ik va boshqa korxonalar oqova suvlarida bo‘1adi. Kislotali suvlarni kalsiy oksidi va natriy gidroksidi bilan qayta ishlashda oqova suvlardagi og‘tr metall ionlari qiyin eriydigan birikmalar holatiga o‘tadi. Eritmadagi tuz tarkibi pH muhitga bog‘liq. pH=7 da ZnSO₄ 3Zn(OH)₂ tarkibli
rux gidroksid-sulfati cho‘kadi, pH ni 8, h ga yetkazilganda cho‘kmaning tarkibi ZnSO₄ 5Zn(OH) ₂ formulaga mos keladi.
Oqova suvlarni mis ionlaridan tozalash uni gidroksid yoki gidroksid-karbonat ko’rinishida cho‘ktirish bilan bog‘liq:
Cu ²+ + 2OH —› Cu(OH)₂, 2Cu²+ + 2OH + CO,‘² —r (CuOH)₂CO ,t
Mis gidroksidlarining cho‘kishi pH=5,3 da ro‘y beradi.
Oqova suvlardagi mis ionlarini kaliy ferrosianid yordamida ham cho‘ktirish mumkin.
Oqova suvlar tarkibidagi mis na kadmiyni yo‘qotish uchun oltingugurt dioksidi, sulfitlar yoki kukun5imon metallar, masalan, rux yoki temir bilan qaytarish jarayoni ishlab chiqilgan. Bunda metall sulfıtlari sulfıdlargacha qaytariladi. Bu jarayon pH=2 da va oqova suv harorati 50‘C bo‘1ganda olib borilsa, oqova suvning tozalanish darajasi yuqori bo‘1adi.
Oqova suvdagi nikelni tozalash uchun uni eritmadan qiyin eriydigan birikma holiga o‘tkazi1adi va filtrlab ajratib olinadi:
Ni²+ + 2OH* —› Ni(OH) ,
2Ni^z+ + 2OH* + CO,'° —› (NiOH),CO,1 Ni + CO,² -+ NiCO,t
Nikel gidroksid pH=6,7 bo‘1ganda cho‘ka boshlaydi.
Eritma tarkibidagi qo‘rg‘oshin kationlari qiyin eriydigan birikmalar holida cho‘kmaga tushadi:
Pb“ + 2OH° —r Pb (OH) ₂1 ,
2Pb'+ + 2OH* + CO,²* —› (PbOH),CO,1 Pb'+ + CO,'* -+ PbCO,1
Qo‘rg‘oshin gidroksid cho‘kmasi pH=6,0 da hosil bo‘1adi. pH/7 bo‘1ganda oqova suvdagi nikel ionlarining tozalanish samaradorligi keskin oshadi, chunki bunda gidroksid-ionlar va karbonat-ionlari paydo bo‘1ishi bilan birga qo‘rg‘oshin gidrokso- karbonat ham hosil bo‘1adi. pH=9,5 da oqova suvni tozalash samaradorligi eng yuqori bo‘1adi.