Atom yadrosi ya zarralar fizikasi



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/325
Sana01.01.2022
Hajmi6,32 Mb.
#305408
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   325
Bog'liq
atom yadrosi va zarralar fizikasi

\
(
1
)
d N   .
 
4
 
в
sin

c o n s t
(
2
)
dD. 
2


R e z e rfo rd   ta k lif   etg an  a to m n in g   sa y y o ra v iy   m o d e li  a to m n in g  
barqarorligini,  spektrning  diskretligini  tushuntira  olmaydi.  Chunki  atom 
q o b ig ‘ida  elektron  yadro  atro fid a  aylanib  tu ra r  ekan  zaryadli  zarra 
elektrodinamika  qonunlariga  ko ‘ra,  o ‘z  energiyasini  nurlab  borishi  lozim 
va nihoyat elektron yadroga kelib tushishi kerak.
Bu qarama-qarshilikni  1913-yilda daniyalik olim N . Bor o ‘z postulatlari 
bilan  bartaraf etdi.  N.  Bor  postulatalariga  ko‘ra,  atom da  elektronlar  aniq 
barqaror orbitalarda (K,  L,  M ,...) harakatlanadi.  Har bir orbita bir-biridan 
muayyan masofada joylashgan aniq energiyaga egadir, bunda atom energiya 
yutmaydi  ham,  chiqarmaydi  ham.  Energiya yutish  va  chiqarish  faqatgina 
elektronning bir orbitadan  ikkinchisiga o'tishida ro ‘y beradi.
N.  Bor  o ‘z  postulatlari  bilan  atom   yadrosidagi  jarayo nlarni  klassik 
tasavvurlashdan kvant tasavvurlashga asos soldi.
Shunday qilib, klassik  fizika qonunlaridan  kvant fizikasiga o ‘tish  davri 
boshlandi.
1926-yili  Geyzenberg  va  Shredinger  m ikrodunyo jarayonlarini  kvant 
mexanikasi  qonunlariga ko‘ra tushuntira boshladilar.  Kvant mexanikasiga 
ko‘ra, zarralar harakatini o ‘rganishda ularning harakat trayektoriyasini, bir 
vaqtda turgan joyi va tezliklarini aniq bilish mumkin emas.
Geyzenberg noaniqlik  prinsipini,  Shredinger  kvant  fizikasining  toMqin 
nazariyasini  ishlab  chiqdi.  1919-yilda Aston  m ass-spektograf yaratdi  va 
atomning massalarini aniq oMchash  imkoniyatini berdi.  Element massalari 
har xil boMgan izotoplaraniqlandi. Rezerford birinchi marotaba alfa-zarralar
bilan azot 
yadrosini bombardimon qilib 
\ a + X4N ^> Х1 0 + \ Н
  yadro
reaksiyasini amalga oshirdi. Bu hodisa insoniyatning tabiat kuchlari ustidan 
erishgan  dastlabki  g‘alabasi  edi.
Reaksiyada vujudga kelgan vodorod atom ining yadrosi barcha yadrolar 
tarkibiga  kiruvchi  elementar  zarra  ekanligi  aniqlandi  va 

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   325




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish