Atom va molekulalar uchun shredinger tenglamasi reja: Molekula Kovalent bog`lanish kuchlari

4. Born-Oppengeymer yakinlashishi
Bunday yakinlashish Born-Oppengeymer yakinlashishi deb ataladi va yadrolarning effektiv potensiali shunchaki elektron energiyasi funksiyasi ekanligini bildiradi. Odatda, aksari molekulalar uchun Born-Oppengeymer yakinlashishi yaxshi natijalar beradi va uning anikligi yadrolar massasi ortib borishi bilan ortib boradi.
20) ga binoan, kup elektronli sistema gamiltonianining xossalari:

Ya'ni bir elektronli to‘lqin funksiyalar uning xos funksiyalari, xos kiymatlari esa bir elektronli energiyalardir. Bu iborani yoyiadigan bulsak,

Bu yerda ikkinchi xad - I_ij kulon integrallari yigindisi, uchinchisi esa - K_ij almashinish integralari.
Uzi bilan kelishgan maydon uslubi (UKM) bir necha ketma-ket kadamlardan iborat bulib, ular siklik ravishda, yechim belgilangan aniklikka erishmaguncha kaytarilaveradi.
1. Birinchi kadamda sinov to‘lqin funksiyalari tanlanadi.
2. Ular yordamida ikki elektronli potensial tuziladi va u endi elektronlarning aloxida koordinatalariga boglik bulmaydi, chunki bu funksiya integral funksiya buladi.
3. Tuzilgan potensial yordamida bir elektronli tenglamalar sistemasi yechiladi va yangi bir elektronli to‘lqin funksiyalar tuplami topiladi.
4. Olingan natija anikligi oldingisi bilan solishtiriladi va agarda, sezilarli uzgarishlar mavjud bulsa, olingan tuplam sinov xisoblanadi va butun aial 1 kadamdan boshlab kaytariladi.
Bir elektronli to‘lqin funksiyalarni kuyidagi kurinishda olaylik:
.
Xulosa
Molekulalarning tuzilishi va ularning energiya sathlarining xususiyatlari kvant o`tishlarda sochilgan nurlanish (yutilish) spektrida, ya`ni molekula spektrida namoyon bo`ladi. Molekulaning nurlanish spektri kvant mexanikasidagi tanlash qoidasiga mos holda (masalan, aylanma yoki tebranma harakatga mos kvant sonining o`zgarishi  1 ga teng bo`lishi kerak) energetik sathlar tarkibi bilan aniqlanadi.
Shunday qilib, sathlar orasidagi turli xil o`tishlardan turli xil spektrlar hosil bo`ladi. Molekulaning spektral chiziqi chastotasi bir elektron sathdan boshqasiga o`tishga mos keluvchi (elektron spektrlarga) yoki biror tebranma harakatga mos kelgan energetik sathdan ikkinchisiga o`tishga mos kelishi mumkin. Molekulalar spektri ham chiziqli bo`lib, ular spektrning UB, IQ va ko`zga ko`rinuvchi sohasida joylashishi mumkin. Aylanma sathlar bir-biriga juda ya?in joylashgani uchun ularga mos keluvchi spektral chiziqlar ham bir-biriga juda ya?in bo`lib, ular xatto tutashib ketadi. Ular mikroto`lqinlar sohasida namoyon bo`ladi.