Атом va атом yadrosi fizikasi К. P. Abdurahmanov, V. S. Xamidov, M. F. Raxmatullaeva

Нейтрон парчаланиши

Протонни нейтронга айланиш реакцияси

- электронли нейтрино – нейтрон парчаланишида ажралиб чиқадиган заррача.

• - электронли антинейтрино
• - позитрон – электроннинг антизаррачаси

Гамма - парчаланиш

Ядроларнинг α - ва β – парчаланишига нисбатан γ – парчаланишда ядронинг ички тузилиши ўзгаришига боғлиқ бўлмайди, заряд ёки масса сонлари ўзгариши содир бўлмайди.

α - ва β – парчаланишларда хосил бўлган янги ядро қандайдир қўзғатилган ҳолатда бўлиб, ортиқча энергияга эга бўлади.

Ядронинг қўзғатилган ҳолатдан асосий ҳолатга ўтиши, энергиялари бир неча Мэв бўлган битта ёки бир нечта γ-квантларни чиқариш билан содир бўлади.

Радиоактив парчаланиш қонуни

Берилган t вақт моментигача парчаланмаган ядролар миқдорининг камайиш қонуни N(t) статистик характерга эга.

λ – Δt  = 1 с вақт орасида ядроларнинг парчаланиш эҳтимоллигини характерловчи радиоактив парчаланиш доимийси.

τ = 1 / λ вақт оралигида парчаланмаган ядролар миқдори e ≈ 2,7 марта камаяди.

τ катталик радиоактив модданинг ўртача яшаш вақти деб аталади.

- радиоактив модданинг жадаллиги – бирлик вақтда радиоактив моддада содир бўладиган парчаланиш сони.

Ярим парчаланиш даври

- радиоактив ядролар бошланғич миқдорининг ярмини парчаланиши учун сарф бўлган вақт.

T ва τ катталиклар қуйидагича боғланишга эга.

Ярим парчаланиш даври – радиоактив парчаланиш тезлигини характерловчи асосий катталикдир.

Ядро реакциялари

Ядро реакцияси – бу ядро таркиби ва тузилишининг ўзгаришлари ва иккиламчи заррачаларнинг (γ - квантлар) ажралиб чиқиши билан содир бўладиган, атом ядросини бошқа ядро ёки элементар заррача билан ўзаро таъсиридир.

X ва Y - бошланғич ва охирги ядролар,