Atom elektr stansiyasi nimasi bilan afzal va qanday kamchiliklarga ega?

Bu mavzuda o‘z munosabatimizni bildirishidan oldin vaziyatga biroz oydinlik kiritib olsak.

 AES nima degani?

Bilmaganlarga eslatma: AES asosan elektr yoxud issiqlik energiyasi ishlab chiqarishga mo‘ljallangan, yadro reaktori va boshqa zarur tutash qurilmalarni o‘z ichiga olgan yirik majmuadir. Boshqa issiqlik elektr stansiyalaridan farqli ravishda, AESlarda elektr quvvatini olishda ko‘mir, neft yoki mazut emas, asosan sayyoramizda keng tarqalgan faol radioaktiv unsur – uran atomlaridan foydalaniladi.

Ma’lumki, Ikkinchi jahon urushi tugagunga qadar atom insoniyat tasavvurida eng qudratli vayronkor kuch sifatida tasavvur uyg‘otgan. Ayniqsa, 1945-yil avgustda AQSh harbiy havo kuchlari Yaponiyaning Xirosima va Nagasaki shaharlariga uyushtirgan mudhish hujumlarning oqibati dunyo ahlini hamon dahshatga solib keladi.

O‘tgan asrning 40-yillari oxirida sovet olimlari atom energiyasidan tinchlik maqsadida foydalanish bo‘yicha ilk loyihalarni ishlab chiqdilar. Dunyondagi ilk atom stansiyasi ham 1954 yilning 27 iyun kuni Rossiyaning Obninsk shahrida ishga tushirilgan edi.

Yillar o‘tishi bilan dunyo hamjamiyati energetika sanoatida AESlarning afzal jihatlarini anglab yetmoqda. Xalqaro atom energiyasi agentligining 2017-yil aprel oyidagi ma’lumotlariga ko‘ra, bugungi kunda jahonning 31 mamlakatida 451 energoblokka ega bo‘lgan 191 ta AES ishlab turibdi. Yadro reaktorlari soni bo‘yicha AQSh (99 ta) yetakchilik qilmoqda. Fransiyada 58 ta yadro reaktori bo‘lib, ular mamlakatning elektr energiyasiga bo‘lgan ehtiyojining 72,3 foizini qoplaydi. Shuningdek, Xitoy (36 ta), Rossiya (37 ta), Janubiy Koreya (25 ta) singari davlatlar ham yadro reaktorlari soni bo‘yicha yetakchilar qatoridan o‘rin olgan.