Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

Yunanlılar ile; 
Batı sınırı Misâk-ı Millî’ye göre çizildi. Ancak bazı bölgelerin de el-
den çıkması önlenemedi. (Batı Trakya gibi). Karaağaç ve yöresi Yu-
nanistan’dan alınacak savaş tamiratı bedeline karşılık elde edildi. 
İmroz ve Bozcaada ile Tavşan adaları bizde kaldı. Rodos, Meis ve 
Oniki Ada
39
dışındaki diğer Ege adaları Yunanistan’a bırakıldı. (Mi-
dilli, Sakız, Sisam ve Nikerya adalarına asker yerleştiremeyecekti. 
Bugün bu adalarda Yunan üsleri vardır, dolayısıyla anlaşma çiğ-
nenmiştir.)
Batı Trakya Türkleri, sosyal hayatlarında dil olarak Türkçe’yi kul-
lanacaklar, Yunanistan onların azınlık haklarına riâyet edecektir. 
(Batı Trakya’da nüfusa oranı %85 olan Türklerin sayısı bugün 
39
Oniki Ada ismi, Türklerin bu adaların idaresinde uygulamış oldukları özel bir 
sistemden gelmektedir. Osmanlılar, adaların yönetiminde “12 üyeli mahalli mec-
lis” sistemini uygulamışlardır. Dolayısıyla, “Oniki Ada” isminin bu sistemle ilgili 
olarak ortaya çıktığını söylemek, yanlış olmayacaktır. Öte yandan Yunanca'daki 
Yunanca “dodeca/oniki” ve “nesos/adalar” (Dodecanesos) ifadesi, zamanla Batı 
dillerine geçmiş, yerleşmiş ve oradan da Türkçe'ye çevrilerek bizde de "Oniki 
Ada" olarak kullanılmaya başlanmıştır. "Oniki Ada" denilen adalar grubunda, 
isminin çağrıştırdığı gibi 12 adet ada yoktur. Sadece büyük olanları sayarsanız 
14 ada, büyüklü küçüklü hepsini sayarsanız 20'den fazla ada ve adacık vardır. 
Buradaki 12 sayısı adaların sayısı değil, "12 üyeli meclisle yönetilen adalar, 12'li 
adalar" anlamında olmalıdır. Türkler bu adların bazılarını Türkçe'nin hançeresi-
ne uydurmuş, bazılarına ise Türkçe isimler vermişlerdir. Rodos ismi olduğu gibi 
kalmış; Kasos, Kaşot olmuş; Karpethos, Kerpe; Aliminya, Limoniye; Simi, Söm-
beki; Tilos, İlyaki; Nisiros, İncirli; Mandraki, Yalı; Kos, İstanköy; Astropalya, 
Koçbaba; Kalimnos, Kilimli; Kharki, Herke olmuş; Patmos, Meis, Chalke, Lipos, 
Leros ise olduğu gibi söylenmiştir. 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 72 / 174
%10’lar civarındadır.) Rum Ortadoks Patrikhânesi İstanbul’da ka-
lacak ve dokunulmazlığı sağlanacak, İstanbul Rumları yayın yap-
ma, okul açma, hastahane kurma ve vakıf oluşturma işlerinde ser-
best olacak, Türk mahkemelerinde kendi dilleri ile ifade verebile-
ceklerdi. (1960 yılında, Yassıada mahkemelerinde ifade vermek zo-
runda kalan Rum Patriği Athenagoras, çok güzel Türkçe bildiği 
halde ifadesini “Bizans Rumcası” ile vermiş, Lozan Antlaşması’nın 
bu maddesi uyarınca, tercüman parasını da bize ödettirmiştir.) Bü-
tün azınlıklar Türk uyrukludur. Doğu Trakya ve Anadolu’daki 
Rumlar’la, Yunanistan’daki Türkler değiştirileceklerdi. Ancak, İs-
tanbul’un yerlisi Rumlar’la, Batı Trakya’daki Türkler bu değişime 
tâbî olmayacaklardı.