Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

 
İstanbul’un İşgâli’nin Sonuçları: 
1.
Birçok vatansever aydın, tutuklandı ve Malta Adası’na sür-
güne gönderildi. 
2.
Mebusan Meclisi bir daha açılmamak üzere kapandı. (11 Ni-
san 1920.) 
3.
T.B.M.M.’nin açılması tartışmasız kabul edilir hale geldi.
4.
İtilâf Devletleri’nin işgâl kuvvetleri komutanının, “Anado-
lu’daki Kuvâ-i Millîye’yi red etmesini ve bunu kamuoyuna 
açıklamasını” istediği Salih Paşa, bu isteği kabul etmeyerek, 
istifa etti. (Salih Paşa’nın istifasından sonra tekrar Damat 
Ferit Sadrâzam olacak ve Şeyhülislâm Dürrîzâde Abdullah’ın 
fetvâlarıyla Mustafa Kemâl’i “Celâlî” gibi göstermeye çalışa-
caktır. Dürrîzâde’nin 11 Nisan 1920 tarihli bu fetvâsı, Anka-
ra Müftüsü Mehmed Rifat (Börekçi) Efendi’nin 16 Nisan 1920 
tarihli fetvâsı ve 5 Mayıs 1920 tarihli 251 imzalı fetvâlar ile 
bozulup tesirsiz hale getirilmiştir.) 
5.
Vatansever aydınlar, Anadolu’ya geçerek Kuvâ-i Millîye hare-
ketinin kadro yönünden güçlenmesini sağlamıştır.
6.
Osmanlı Devleti fiilen sona ermiş, padişah ve halife İngiliz-
ler’in esiri durumuna düşmüştür.
7.
Mustafa Kemâl, “Anadolu hareketi, padişah ve halife efendi-
mizin de kurtuluş hareketidir” açıklamasında bulunmuştur.
T.B.M.M.’nin Açılması ve Çalışmaları (23 Nisan 1920) 
Mustafa Kemâl’in 19 Mart 1920 tarihinde yayınladığı genelge ile 
bütün ülkede seçimler yapılarak, Ankara’da toplanacak olan Millet 
Meclisi’nin hazırlıkları tamamlanmış, 23 Nisan 1920’de meclis, bu-
gün Ankara’da Ulus Meydanı’nda bulunan ve artık müze olarak 
kullanılan binasında toplanmıştır. Geçici Başkanlığa 75 yaşındaki 
Sinop meb’usu Şerif Bey seçildi. Meclisin ilk oturumunda Mustafa 
Kemâl Meclis Başkanlığı’na (2. Başkan Profesör Celâleddin Arif 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 48 / 174
Bey, 1. Başkan vekili Mevlevî Şeyhi Çelebi Abdülhâlim Efendi, 2. 
Başkan vekili Bektâşi Dedesi Çelebi Cemâleddin Efendi) seçilmiştir. 
(T.B.M.M.’nin açılmasıyla, Temsilciler Kurulu’nun görevi de sona 
ermiştir. Bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin adı ilk olarak bu mec-
liste kullanılmıştır.) T.B.M.M. 23 Nisan 1920’de yaptığı toplantıda 
aldığı 1 numaralı kararla, kapatılan Meclis-î Mebusan üyelerini de 
T.B.M.M. üyeliğine kabul etmiş, böylece millî birliği sağlamaya yö-
nelik ilk adımı da atmıştır. Meclisin 1. Dönem üyeleri 1 Temmuz 
1923’e kadar görevlerini sürdürmüşlerdir.