Atamalar izohi: Industrial sivilizatsiya

3. Meksika: modernizatsiyalashning islohotchilik varianti. 1958-yili Meksika sanoat mahsulotlarining umumiy hajmi bo‘yicha Lotin Amerikasida birinchi o‘ringa chiqdi. Mamlakatning muvaffaqiyatli iqtisodiy rivojlanishida davlat sektori asosiy rol o‘ynadi.
Lotin Amerikasida katta shov-shuvga sabab bo‘lgan Kuba inqilobi Meks ika rahbarlarini ham ijtimoiy sohaga jiddiy e’tibor qaratishga undadi. Ammo modernizatsiyalashning Kuba variantini qabul qilmasdan, Meksika ayni paytda Chili variantiga ham o‘ta ishonchsizlik bilan qaradi. Meksika hukmron doiralari rivojlanishning liberal-islohotchilik yo‘lidan chekin madi.
1980-yillardagi jahon iqtisodiy inqirozi Meksika uchun katta sinov bo‘ldi. Inqiroz yengib o‘tilgan bo‘lsa-da, ishsizlik, tashqi qarz keskin oshdi, tashqi dunyoga, birinchi navbatda
AQSHga qaramlik ham ortdi.
Atamalar izohi:
Harbiy rejim – davlatni boshqarish shakli bo‘lib, unda butun hokimiyat harbiylarga tegishli bo‘ladi. Odatda, harbiy rejimlar harbiy to‘ntarish orqali o‘rnatiladi.
Agrar-industrial mamlakat – asosiy boyligini qishl oq xo‘jalik mahsulotlari tashkil qiladigan, sanoati qishloq xo‘jalik mahsulotlari va tabiiy boyliklarni qayta ishlashga yo‘naltirilgan mamlakat.
Harbiy xunta – davlat to‘ntarishi orqali hokimiyatga kelgan, odatda zo‘ravonlik va diktatorlik usullari bilan davlatni boshqaradigan harbiylar hokimiyati.
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. 1950 – 1980-yillar birinchi yarmida Lotin Amerikasi mamlakatlarida yuz bergan asosiy siyosiy o‘zgarishlar haqida gapirib bering.
2. Modernizatsiyalashtirishning Kubaga xos bo‘lgan inqilobiy yo‘li qanday keskin o‘zgarishlarni nazarda tutadi?
3. Modernizatsiyalashning Kuba varianti o‘zini oqladimi? 1980-yillardan bu variantning qanday kamchiliklari ko‘zga tashlandi?
4. Chilida S. Alyende hukumatining islohotlari ma’lum yutuqlarga qaramasdan nima uchun ommalashmadi?
5. Pinochet diktaturasi davridagi islohotlar Chilining keyingi rivojlanishida qanday rol o‘ynadi?
6. Meksikada modernizatsiyalashning islohotchilik varianti Kuba va Chili variantlaridan nimasi bilan farq qiladi?
7. XXI asrda Lotin Amerikasi mamlakatlari jahon siyosatida katta ta’sirga ega emasligining sabablari nimada?