Atamalar izohi: Industrial sivilizatsiya

Yaponiya bosqini. Yaponlar 1931-yil sentabrda Xitoyga qarashli Manchjuriyaga bostirib kirdi, bir kunda barcha yirik shaharlarini egalladi. Bu hududni himoya qilgan Gomindan armiyasi mamlakat ichkarisiga uloqtirib tashlandi. Chan Kayshi hukumati Yaponiya ustidan shikoyat qilib Millatlar Ligasiga murojaat qildi, ammo xalqaro hamjamiyatning e’tibori uncha kuchli bo‘lmadi. Birorta yirik davlat Yaponiya bilan janjallashishni istamadi.
1932-yil 1-martda yaponlar Manchjuriyada Manchjou-Go davl ati tuzil ganligini e’lon qildi.
1919-yil 4-mayda xitoylik talabalar Pekinda namoyish boshladilar.
1921-yilda Sun Yatsen Xitoy Respublikasi prezidenti lavozimiga saylandi.
1926-yilda general Chan Kayshi boshchiligidagi Gomindan milliy hukumati Milliy inqilobiy armiyaning Shimolga yurishini boshladi.
Hindiston. Inglizlarning mustamlaka hukumati Birinchi jahon u rushi yillarida Hindistonga o‘zi ni o‘zi boshqarish huquqini va’da qilgan edi. Ammo hind xalqining umidi ro‘yobga chiqma di, Hindistonning maqomi o‘zgar madi. Bu hol mustamlakachilikka qarshi kurashning yangi davrini boshlab berdi.
Shaharlarda zamonaviy madaniyat va sanoat jadal rivojl anayotgan b o‘ls a-da, hind qishlog‘ida kasta tizi mi,qabilachilik va tabaqalarga bo‘lish hukmron edi. Shunga qaramasdan, jahon urushlari oralig‘ida Hind ist on mil- liy ozodlik har akatiningasosiy kuchini hind dehqonlari tashkil qil di. 1920-1940-yillar da hind larning zo‘ravonliklarsiz ommaviy chi qishla ri ni tashkil qilishda hind xalqining buyuk far zandi Maxatm a Gandi ning roli beqi yos bo‘ldi.
Jahon urushlari oralig‘ida Gandi Hindiston Mill iy kongressi (HMK) partiyasining g‘oyaviy rahbari, xalq harakatining yetak chi si ga aylandi. U ishlab chiqqan zo‘ravonliklarsiz qarshilik ko‘rsatish tak tikasi qurolli to‘qnashuvlardan, millionlab kishilarni o‘limdan saqlab qoldi.
Milliy ozodlik kurashining, zo‘r av onl iklarsiz qarshilik ko‘rsatishn ing «Gandizm» deb nomlangan bu usuli Hind iston an’analarini va dehqonlar psixol ogiyasini c huq ur bilishga asosl angan. Bu usul da sabrtoqat va noroz ilik, kons erv atizm va inqilobc hilik ajoy ib bir tarzda uyg‘unlashib ket gan edi. Gan dizm dehqon larni, hu narmand larni, milliy burj uaziy ani birlasht irdi va qon to‘kiladigan qurolli kurashlarsiz mustaml akac hilarning Hin distonni tark etishini talab qildi.
1939-yili Ikkinchi jahon urushi boshlanishi va Buyuk Britaniya Germaniyaga urush e’lon qilishi bilan Hindiston vitse-qiroli mamlakatni urush holatida deb e’lon qildi.