Atamalar izohi: Industrial sivilizatsiya

5. Antigitler koalitsiyaning tuzilishi. Germaniya SSSRga hu jum boshlashi bilan Bu yuk Bri taniya bosh vaziri U. Cherchill va AQSH prezid enti F. D. Ruzvelt sovetlar bilan birdamligini e’lon qildi.
1941-yil avgustda AQSH va Buyuk Britaniya urush payti va undan keyingi hamkorlik tam oyillari to‘g‘risida deklarats iyani – Atlantik xartiyani imzoladi. Bu hujjatni imzolagan tomonlar hududiy va boshqa boyliklarni egallab olishga intilmas lik, xalqlarning o‘z boshqaruv shaklin i erkin tanl ash huquqini hurmat qilish, zo‘ravonlik yo‘li bilan suvereni te tidan mah rum qilingan xalqlar ning o‘z huquqlarini tiklashga intilishini qo‘llab-quvvatlash majbu riyat ini o‘z zimmasiga oldilar. 1941-yil sentabrda SSSR Atlantik xartiyaning asosiy tamoyil larini qabul qildi.
Tinch okeanida Yaponiya boshlagan jangovar harakatlar AQSHning urushga qo‘shilishini va antigitler koalitsiyaning batamom shakllanishini tezlashtirdi.
1941-yil dekabrda AQSHning urushga qo‘shilishi bilan anti fa shistik koalitsiya tashkiliy jihatdan rasmiylashtirildi. Koalitsiya a’zolari va Uchlar ittifoqiga qarshi urusha yotgan boshqa davlat lar hukumatlari Deklaratsiya imzoladilar. Unda dushman us tidan g‘alabaga erishish uchun barcha imkoniyatlarni safarbar qilish, separat sulh tuzmaslik majburiyatl ari
yuklandi, urushdan keyin dunyo tartibi Atlantik xartiya tamoyillari asosida o‘rnatilishi belgilab qo‘yildi.
6. Urushning borishi. AQSH urushga qo‘shilishi bilan antigitl er koalitsiya davlatlari moddiy va insoniy resurslarda so‘zsiz us tunlikka erishdi. Biroq, Frontga kuzatish. Rossiya. urushning borishida burilish birdaniga yuz bermadi. 1941-yil de kabrda nemis qo‘shinlari Mosk va ostonalarida jangni boy ber di va urushdagi dastlabki jid diy mag‘lubiyatga uchradilar. Am mo ularning hujum korlik ruhi hali sindirilmagan edi. 1942-yil bahor-kuzida nemis qo‘shinl ari Volga daryosiga va Shimoliy Kavkazga chiqdilar. Afrikada German – Italyan qo‘shinlari hamon Misrga xavf solib turardi, Yaponiya Malayziya, Birma, Filippin, Indoneziyani bo sib oldi, yapon qo‘shinlari Hin diston va Avstraliya bo‘sag‘asida turardi.
1942-yil noyabrda sovet qo‘shinlari Stalingrad ostonalarida qarshi hujumga o‘tib, Volgaga chiqqan German qo‘shinlarining katta guruhi – 22 ta diviziyasini qurshab oldi va tor-mor qildi. 1943-yil fevr alda qurshovdagi nemis qo‘shinlari taslim bo‘ldi.
Stalingrad ostonalaridagi mag‘lubiyat Uchlar ittifoqi davlatlari uchun halokatli bo‘ldi. Germaniya o‘z armiyasining jangovar qobiliyatini tiklash uchun yalpi safarbarlik e’lon qildi. Germaniyaning zaxiradagi barcha qo‘shinlari Sharqiy frontga jalb qilindi, natijada ittifoqchilar 1943-yil may oyida Italyan–German qo‘shinlarini Afrikadan to‘liq q uvib chiqishga erishdilar.
1944-yili Sovet Ittifoqi o‘z hududini to‘liq ozod qildi, sovet qo‘shinlari Sharqiy Yevropaga kirib keldi. 1944-yili ittifoqchilar Fransiyaning shimoli-g‘arbiga qo‘shin tushirib, Fransiya va Belgiyani ozod qildi. Urush Germaniyaning o‘z hudud lariga yetib keldi.
Fashizmga qarshi kurashda Italyan–German qo‘shinlari tomonidan zabt etilgan hududlardagi milliy-vatanparvar kuchlari– general de Goll boshchiligidagi «Ozod Fransiya» Qarshilik harakati, I. B. Tito boshchiligidagi Yugoslaviyaning ozodlik harakati katta rol o‘ynadi.
Urush yillari gitler chilarga qarshi koalitsiya davlatlarining o‘zaro munosabatlariga oid aso siy masalalar SSSR, AQSH va Buyuk Britaniya liderlarining uchrashuv lari da hal qilindi. Urush davomida shunday uchrashuvlar uchta – Tehronda (1943), Qrim (Yalta)da (1945-yil, fevral), Potsdamda (1945-yil, iyul-avgust) bo‘lib o‘tdi.