Astronomiyadan ma’lumotnomalar

Moxrovich yuzasi
» deb ataladi va unda seysmik to‘lqinlar tarqalish tezligi 
6,7–7,6 km/soniyadan, 7,9–8,2 km/soniyagacha keskin sakrashlar bilan kuchayadi.
Materiklardan 120 – 150 km, okeanlardan esa 60 – 400 km chuqurlikda «
Atenosfera
» deb 
nomlanuvchi qatlam joylashgan bo‘lib, bu qatlamdagi moddalar erish haroratiga yaqin va juda ham past 
qovushqoqlik xususiyatida ekanligini, va bu qatlam o‘zidan yuqorida joylashgan litosfera qatlamlarini o‘z sirti 
bo‘ylab sirpangan singari harakatga keltirishini soha mutaxassislari taxmin qiladilar. 
Yerning markaziy qismini esa, 29000 – 6371 
kilometrlik qatlamda yer Yadrosi joylashgan. Yadro ham 
o‘z navbatida ikki qismdan iborat deb taxmin qilinadi: 
Birinchi, tashqi qismi 2900 – 5000 kilometr qalinlikda 
bo‘lib, uning suyuq holda, ya’ni, erigan temir va uning 
aralashmalaridan iborat ekanligi, va ikkinchi – ichki yadro 
5000 – 6731 kilometr qatlamda bo‘lib, qattiq qatlam deb 
faraz qilinadi. Yer yadrosining tuzilishi va fizik 
xususiyatlari hali to‘liq o‘rganib chiqilmagan. Uning 
markazidagi harorat 6000 °С gacha, zichlik esa, 12,5 t/m
3
gacha yetadi. Yer yadrosidagi bosim, taxminan 360 GPa 
(3.55 million atmosfera bosimi) atrofida. Yadroning 
massasi esa, 1,9354·10
24
kg deb baholanadi.
Yerning turli chuqurlik intervallaridagi zichligi. 
Yerning zichligi, uning turli chuqurliklarida o‘zgaruvchan bo‘lib, qobiq va mantiya, mantiya va yadro 
chegaralarida birdaniga, keskin o‘zgaradi. Jadvalda yerning ichki qatlamlari zichliklarining taxminiy 
qiymatlari keltirilgan. 

---

Astronomiyadan ma’lumotnomalar
www.Orbita.Uz
kutubxonasi 
10
w
w
w
.O
r
b
it
a
.U
z
m
a
’
lu
m
o
tn
o
m
a
la
r
m
a
r
k
a
z
i.
Qatlam 
Chuqurlik intervallari, 
km
Zichlik intervallari, 
kg/m
3
Yer qobig‘i 
0 – 33
2700 – 3000 
Mantiya
33 – 2900
3300 – 5600
Tashqi yadro 
2900 – 5000
10600 – 11500
Ichki yadro 
5000 – 6371
11500 – 12500