Astronomiyadan ma’lumotnomalar

Quyoshning rentgenografik tasviri.
 
Quyosh tojidan plazma otilib chiqishi
 
 «Hinode» sun'iy yo‘ldoshi bortidagi optik 
teleskop yordamida oilngan quyosh sirti 
va toji fotosurati. 2007 yil 12-yanvar.
 
Quyosh tutilishi. 1999 yil.
 

---

Astronomiyadan ma’lumotnomalar
www.Orbita.Uz
kutubxonasi 
16
w
w
w
.O
r
b
it
a
.U
z
m
a
’
lu
m
o
tn
o
m
a
la
r
m
a
r
k
a
z
i.
Quyosh shamoli. 
Quyosh atmosferasining eng chetki qismi – Quyosh tojidan, Quyosh 
shamoli yuzaga keladi. Quyosh shamoli, mohiyatiga ko‘ra, ionlashgan 
zarrachalar, asosan, elektronlar, protonlar α-zarrachalar va ho kazolardan 
iborat oqim bo‘lib, Quyoshdan uzoqlashgan sayin, zichligi kamayib boradi. 
Manbalarga ko‘ra, Quyosh shamoli, geliosfera chetki qismlarigacha yetib 
borar ekan. Quyosh shamoli ikki komponentga ajratiladi – tezkor va sekin 
harakatlanuvchi Quyosh shamollari. Sekin harakatlanuvchi Quyosh shamoli, 
o‘rtacha 400 km/soniya tezlik bilan harakatlanib, harorati esa, 1,4-1,6·10
6
K 
atrofida bo‘ladi. Sekin harakatlanuvchi Quyosh shamolining tarkibi, Quyosh 
toji tarkibiga yaqin. Tezkor shamol esa, o‘rtacha 750 km/soniya tezlik bilan 
harakatlanib, tarkibiga ko‘ra fotosferaga yaqinroqdir. Sekin shamol, tezkor 
shamolga nisbatan, deyarli ikki barobar katta zichlikka ega va nisbatan 
murakkabroq turbulent struktura kasb etadi.
O‘rtacha olganda, Quyoshdan, o‘z shamoli orqali soniyasiga 1,3·10
36
dona zarracha uchib chiqadi. 
Bunday turdagi massa yo‘qotilishida, Quyosh har 150 million yilda, bir Yer massasiga teng massa yo‘qotadi. 
Yerdagi geomagnitik bo‘ronlar va shimol yog‘dusi kabi tabiat hodisalari, aynan Quyosh shamoli ta’siridan 
yuzaga keladi. Quyosh shamoli yuzasidan ilk to‘g‘ridan to‘g‘ri tadqiqotlar, 1959 yilda, sobiq SSRIga tegishli 
«
Луна-1
» fazoviy apparati bortidagi, gaz ionlari detektori yordamida olib borilgan. Uch yildan so‘ng, 
tadqiqotlarga AQSH olimlari, o‘zlarining Mariner-2 fazoviy apparatlari bilan kirishishgan.