Astanaqulova zuhraxon baxtiyorjon qizi

2. Pedagogik faoliyat, hodisa yoki jarayon mohiyatini tushunish holatini belgilashga xizmat qiladigan keys.
Keys bayoni. Uzoq yillik ish tajribasiga hamda talabalar o’rtasida alohida hurmatga ega tarix fani o’qituvchi auditoriyaga kirib, doskada o’zining karikatura janrida ishlangan rasmini ko’radi. Karikatura yorqin ishlangan, har bir shtrix aniq ishlangan, qolaversa, rasm juda kulgili chiqqan. Butun guruh o’qituvchining karikaturagaya, uning ijodkoriga nisbatan munosabatini kutyapti. Biroq, o’qituvchi shoshilmasdan, katta qiziqish bilan karikaturani tomosha qiladi va shunday dedi: “Karikatura shunchalik yaxshi chiqibdiki, uni hatto o’chirgim kelmayapti. Rasm ijodkori – yosh rassom uni qog’ozga ko’chirib olishi kerak. Men karikaturist (rassom)ni munosib baholayman!”.
Keys savollari: 1.O’qituvchining mavjud vaziyatdagi holatini shaxsan Siz qanday baholaysiz?
2. Bu vaziyatda o’qituvchi qanday tarbiya metodini qo’lladi?
O’qituvchining yechimi. Bu vaziyatda o’qituvchi o’zining tarjribali va pedagogik nazokatga egaligini namoyon eta oldi. U karikaturani o’zining ustidan kulish vositasi deb emas, aksincha, sanhat asari sifatida qabul qildi. Natijada o’qituvchi aybdor talabani qidirib, unga tanbeh berishni istamadi. Buning o’rniga o’zining sanhatga bo’lgan muhabbatini ko’rsatdi. Bunday yondashuv talabalarga o’qituvchining irodali, o’ziga hurmat bilan munosabatda bo’lishi, hissiyotlarini jilovlay olish, o’z-o’zini boshqara bilish qobiliyatiga egaligini ko’rsatdi. Oqibatda talabalar o’qituvchining ruhan barqaror ekanliklarini angladi. SHu sababli keyingi safar ular o’qituvchini kamsitish yoki ustidan kulishni istashmaydi.
Bayon etilgan vaziyatda o’qituvchi: 1) izohlash (o’zidamuayyan guruh yoki alohida shaxsga yo’naltirilganlikni ifodalovchi hissiy-og’zaki tahsir etish usuli); 2) xulq va faoliyatni rag’batlantirish metodlaridan biri bo’lgan – qo’llab-quvvatlash metodidan foydalandi.
3. Ta’lim-tarbiya jarayonlari, pedagogik faoliyat hamda hodisalarning tarkibiy elementlari o’rtasidagi o’zaro birlik va aloqadorlikni anglash hamda tahlil qilishga yo’naltirilgan keys.
Keys bayoni. Tarix fani o’qituvchisi bir soatlik darsida quyidagi xatti-harakatlarni amalga oshirdi:
1) ma’lumotlarni izchil bayon qildi;
2) zarur o’rinlarda tayanch tushunchalarga alohida urg’u berdi;
3) xaritadan tarixiy voqelar sodir bo’lgan joylarni ko’rsatdi;
4) vaqti-vaqti bilan talabalarga savollar berib, ulardan javoblar oldi;
5) o’quv filmi orqali tarixiy voqelikka oid dalillarni namoyish etdi.