Asoslari 1-mavzu. Fanning predmeti, maqsadi, vazifasi va o’rganish usullari

tirik mehnat xarajati normalari (mahsulot biriligiga sarflanuvchi ish vatqi normasi, vaqt biriligida ishlab chiqarish normasi, xizmat ko’rsatish normasi, miqdor normativi);

moddiy xarajat normalari (xom ashyo, material, yoqilg’i, energiya, butlovchi qismlar);

ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish normativlari (ishlab chiqarish siklining davomiyligi, tugallanmagan ishlab chiqarish hajmi, ishlab chiqarish zahiralari va hokazo);

mehnat vositalaridan foydalanish normalari (mashinalar, asbob uskunalar, mexanizmlar, qurilmalar);

korxona, bo’lim, asbob-uskunalarning loyiha quvvatiga chiqish vaqti normalari.

Variant yoki hisob-konstruktiv usul asosida texnikaviy-iqtisodiy koeffisentlarning, moddiy-pul xarajatlarining, tarmoqlararo va ishlab chiqarish elementlari mutanosibligining turli variantlarini ishlab chiqish yotadi.
Maqsadli dasturlash usuli orqali korxonani rivojlantirishning asosiy vazifasi, maqsadi aniqlanib, uni hal qilishning vositalari va yo’llari ishlab chiqiladi. Bu usul uzoq muddatli istiqbol rejalarni ishlab chiqishda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’ladi.
Dalillarni yig’ish – borliqni ilmiy anglashning boshlanishi xolos. Qishloq xo’jaligi korxonalari tabiiy-iqlim uy shart-sharoitlar texnik-texnologik ta’minlanganlik, ishlab chiqarishni tashkil etilishi, mehnat unumdorligi va iqtisodiy samaradorlik jihatidan turli darajada rivojlanish xususiyatlariga ega. Shu tufayli alohida olingan xo’jalikning ma’lumotlari boshqa sharoitlarda joylashgan xo’jaliklar uchun mos kelmasligi mumkin. Buning uchun turli ma’lumotlar va dalillarni chuqur tahlil etish asosida nazariy umumlashtirish lozim bo’ladi.
Dalillarni keng qamrovli tahlil etish uchun iqtisodiy tadqiqotning turli usullaridan foydalaniladi. Ularning ichida eng ko’p statistik, iqtisodiy-matematik, monografik, tajriba usullaridan foydalaniladi.
Statistik, ya’ni dinamika qarorlari, o’rtacha sonlar, guruhlashtirish analitik, korelyasion, dispersion va regression tahlil usullari dinamik qatorlar, o’rtacha sonlar, guruhlashtirish usullari orqali xo’jalikda sodir bo’ladigan miqdor o’zgarishlar qanday sifat o’zgarishlariga olib kelishi, ayrim omillar va dalillar o’rtasida qanday aloqa va bog’lanishlar borligi anqlanadi.