Asosiy qism Korxona ishlab chiqarish sarflari va ularning guruxlanishi. 2Mahsulot ishlab chiqarish tannarxining kalkulyatsiyasi. Tannarx pasayishini asosiy yo’llari. 4Ishlab chiqarish xarajatlari


Mahsulot ishlab chiqarish tannarxining kalkulyatsiyasi



Download 76,6 Kb.
bet8/17
Sana31.12.2021
Hajmi76,6 Kb.
#261492
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Bog'liq
Dilnoza

2.2Mahsulot ishlab chiqarish tannarxining kalkulyatsiyasi

Yillik ishlab chiqarish xajmi-

Maxsulotning kalkulyatsion o’lchami-



Sarf moddalar

Sarflar qiymati

1 o’lcham maxsulot uchun, so’m

Yillik xajmi, m. so’m

1

2

3

4

1.

To’g’ri moddiy sarflar







2.

a)
b)



Mexnatga doir to’g’ri sarflar, shu jumladan:






Ishlab chiqarish ishchilaring ish xaqi







Sug’urta ajratmalari (25%)







3.

Materialga doir yondosh sarflar









4.

Mexnatga doir yondosh sarflar








5.

Asosiy fondlar amortizatsiyasi









6.

Boshqa (shu jumladan ustama) sarflar







Ishlab chiqarish tannarxi









Davr xarajatlari








Umumiy sarflar








Foyda








Maxsulot rentabelligi








Korxonaning ulgurji baxosi








Aktsiz









Kelishilgan (erkin -sotish) baho, 20% QQS bilan.








To’g’ri moddiy sarflarni ochilishi




Sarf moddalar

O’lch.

Baxo

1 o’lcham maxsulot uchun

Yillik sarf

miq.

so’m

miq.

m.so’m

1

Xom ashyo va asosiy materiallar

a)

b)



v)

.

n)















2

Yordamchi materiallar:

a)

b)



v)

.

n)



3

Ishlatiladigan chiqindi (ayriladi )



4

Yoqilg’i

(gaz, ko’mir, diz.yoqilg’i).



5

Quvvat sarflari

(el.quvvati, suv, bosm ostidagi xavo), muz, bug’).



Jami:


Tannarx strukturasi

Maxsulot tannarxining – iqtisodiy taxlili uchun tannarx strukturasi – umumiy tannarxda aloxida tur sarflar nisbatini aniqlash lozim. Tannarx strukturasi xam elementlar, xam kalkulyatsion moddalar sarfi bo’yicha xisoblanishi mumkin.

Ishlab chiqariladigan maxsulot tannarxining strukturasidagi xususiyatlariga ko’ra sanoat tarmoqlari quyidagilarga bo’linadilar:

- xom ashyo va materiallar sarflarining yuqori salmogi bilan tavsiflangan (oziq-ovqat, engil, qora metallurgiya, kimyo);

- ko’p mexnat talab qiluvchi, ya’ni ish haqi sarfining yuqori salmogi bilan tavsiflangan (ko’mir, tuz, torf, tog’-kimyo, yog’och tayyorlash sanoati);

- asosiy fondlar bo’yicha sarflarning yuqori salmogi bilan tavsiflangan (neft-gaz qayta ishlash, gaz, elektrenergetika);

- elektrquvvat sarflarining yuqori salmogi bilan tavsiflangan;

- aralash (kimyo, qurilma materiallar) tarmoqlar, qator sarf moddalarning yuqori salmogi bilan tavsiflangan.

Kimyo sanoati xom ashyo va material, quvvat, fondlarningyuqori darajadagi sarflar, shu bilan birga xam mexnat talab etuvchi tarmoq xisoblanadi.

Kimyo sanoatida tarmoqlar orasida xom ashyo va materiallar sarfining eng yuqori salmogi lak-bo’yoq (88%) shina sanoati (85%), plastmassa (70%) sanoatlariga tegishli. Yoqilg’i va quvvat sarflari bo’yicha eng yuqori darajaga azot, soda (30%), sintetik kauchuk (19%), tog’-kimyoviy (18%) sanoatlari ega.

Oziq-ovqat sanoati o’simlik va xayvonot qishloq xo’jalik xom ashyosini qayta ishlash tarmoqlarining xammasi eng yuqori darajadagi materiallar sarfiga ega, tuz, baliqning soxalar ko’p mexnat talab qiluvchi, qazib oluvchi soxalar fondlar bo’yicha sarflarning yuqoriligi bilan izoxlanadilar.

Qator sanoat tarmoqlarida maxsulot tannarxi strukturasi sarf elementlari bo’yicha (xamma sarflarga nisbatan %-da) quyidagi 1-jadvalda keltirilgan.



1-jadval

Sarflar

Asosiy kimyo sanoati

Azot sanoati

Tog’-kimyo sanoati

Lak-bo’yoq sanoati

Plastmassa sanoati

Shina sanoati

Sun’iy kauchuk sanaoti

Jami

100

100

100

100

100

100

100

xom ashyo va asosiy materiallar

53,6

25,5

2,9

88,3

67,6

84,0

61,5


Yordamchi materiallar

8

9,5

19,8

1,8

4,6

1




Yoqilg’i

2,3

1,5

6,3

0,6

0,8

1,3

18,8

Quvvat

6,4

29,0

11,8

1,1

4,7

2,6




Amortizatsiya

9,5

16,5

18,8

1,6

5,5

2,2

9,5

Ish haqi (ijtimoiy sug’urta ajratmasi bilan)

16

12,5

35,4

5,3

11,9

7,0

8,0

Boshqar sarflar

4,2

5,5

5,0

1,3

4,9

1,9

2,2

Kimyo va neft-kimyo sanoati tarmoqlarida tannarxning strukturasi elementlar bo’yicha (xamma ishlab chiqarish sarflarga nisbatan %-da) 2-jadvalda keltirilgan.


2-jadval

Sarflar

Asosiy kimyo sanoati

Azot sanoati

Tog’-kimyo sanoati

Lak-bo’yoq sanoati

Plastmassa sanoati

Shina sanoati

Sun’iy kauchuk sanaoti

Jami

100

100

100

100

100

100

100

xom ashyo va asosiy materiallar

53,6

25,5

2,9

88,3

67,6

84,0

61,5



Yordamchi materiallar

8

9,5

19,8

1,8

4,6

1




Yoqilg’i

2,3

1,5

6,3

0,6

0,8

1,3

18,8

Quvvat

6,4

29,0

11,8

1,1

4,7

2,6




Amortizatsiya

9,5

16,5

18,8

1,6

5,5

2,2

9,5

Ish haqi (ijtimoiy sug’urta ajratmasi bilan)

16

12,5

35,4

5,3

11,9

7,0

8,0

Boshqar sarflar

4,2

5,5

5,0

1,3

4,9

1,9

2,2

Oziq-ovqat sanoati tarmoqlarida tannarx strukturasi elementlari bo’yicha (xamma sarflarga nisbatan %-da) 3-jadvalda keltirilgan.

3-jadval

Sarflar


Shakar

Vino

Paxta yog’i

Margarin maxsulot

Kir sovun (60%)

go’shti

Yog’-pishloq va sut

Jami

100

100

100

100

100

100

100

xom ashyo va asosiy materiallar

83,1

91,0

91,4

93,28

94,9

90,8

81,7

Yordamchi materiallar

2,7

1,4

3,4

2,45

2,0

1,4

3,9

Yoqilg’i va quvvat

3,4

0,5

1,4

0,96

0,1

1,1

2,5

Amortizatsiya

4,4

1,6

2,3

1,69

1,7

1,2

3,0

Ish haqi (ijtimoiy sug’urta ajratmasi bilan)

5,3

3,8

1,4

1,0

1,2

3,9

6,7

Boshqar sarflar

1,1

1,7

0,1

0,62

0,1

1,6

2,2

Maxsulot tannarxining strukturasiga xom ashyo, materiallar, yoqilg’ilar narxlarini o’zgarishi, minimal ish haqini o’zgarishi ko’tarilishi, amortizatsiya ajratmalar normalari-ni o’zgarishi, qishloq xo’jalik xom ashyolar sifati, ishlab chiqarish jarayonlar mexanizatsiya va avtomatizatsiyasi kabi faktorlar ta’sir etadi.

Kalkulyatsiya moddalari bo’yicha umumiy tannarx strukturasining taxlili tannarx-ni kamaytirish yo’llarini aniqlash uchun imkon yaratadi.




Download 76,6 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish