Asosiy organik sintez mahsulotlari texnologiyasi

Anilinni suv bug’i bilan haydash 
Kerakli reaktiv va asboblar: 
Anilin - 35 ml;
Distilangan suv - 35 ml;
Xloroform; kaltsiy xlorid; 
200 ml yumaloq tubli kolba;
Chinni bo’lakchalari.
 
Ishni bajarish tartibi: 
Hajmi bo’lgan yumaloq tubli kolbaga 35 ml anilin va 35 ml distilangan suv 
o’lchab solinadi. Suv bug’i hosil qiluvchi idishning 1/2 yoki 2/3 qismiga suv 
solinadi va dan 1-2 bo’lak solinadi. Suv bug’i hosil qiluvchi kolba va tozalanishi 
kerak bo’lgan anilin solingan kolbalar bir vaqtda qizdiriladi. Suv bug’i hosil 
bo’lgandan keyin anilin ham qaynay boshlagandan so’ng troynik zajimi 
berkitiladi, suv bug’i haydash kolbasiga o’tib, o’zi bilan anilin bug’larini ham olib, 
sovitkichga o’tadi va kondensat holida yig’gich kolbaga tushadi. Haydash 
kolbasida suv bug’lari kondensatlanib qolmasligi uchun, u doimo qizdirilib 
turilishi kerak. Distillyat soviganda ikkita qatlam hosil bo’lguncha haydaladi. 
Troynikdan xajim ochiladi va qizdirish to’xtatiladi. 100 ml distillyatga 25 g 
maydalangan osh tuzi solinadi, tuz to’liq erib ketgandan so’ng, xloroform bilan uch 
marta ekstraktsiya qilinadi. Xloroforom ekstrakt kaltsiy xlorid bo’laklari bilan 
quritiladi. Qurituvchidan ajratib olingan xloroforom haydaladi va anilin haydash 
kolbasida qoladi. 
18-Rasm. Suyuqlarni suv bug’i bilan haydash uchun ishlatiladigan asbob 
1)
 
suv bug’i hosil qiluvchi kolba, 2) haydash kolbasi, 3) sovitqich, 
4) allonj, 5) yig’gich kolba 
Moddalarni tozalash usulini 
“Еlpig’ich” uslubida

---

32 
Yelpig’ich uslubda talabalarni mashg’ulot mavzusini tekshirish uchun 
berilgan mashg’ulotning afzallik va kamchiliklarini yozishdan iborat. 
Baxolashning mezoni esa yelpig’ichning ochilishiga qarab baxolanadi.