|
Asosiy vositalardan foydalanish samaradorligi deganda ularni ma'lum vaqt davomida ishlatishdan maksimal foyda olish tushuniladi.
Ushbu jarayonning iqtisodiy samarasi daromadlar va xarajatlar o'rtasidagi munosabatlarni o'rnatishdan iborat. ushbu daromadni ishlab chiqarish uchun qilingan. Shuning uchun asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini hisoblash uchun umumlashtiruvchi ko'rsatkich - kapital unumdorligi qo'llaniladi. Qaysi korxonada foydalaniladigan asosiy vositalarning boshlang'ich qiymati, qoldiq qiymati va eskirishiga bog'liq. Shuningdek, ushbu asosiy vositalarning eskirishi va yaroqliligi.
Asosiy vositalardan foydalanish samaradorligi oshishi bilan korxonaning o'zi ham samaradorligi oshadi, shuning uchun har bir tashkilot barqarorligini ta'minlash uchun vaqti-vaqti bilan asosiy vositalardan foydalanish samaradorligini oshirish uchun sharoit yaratishi kerak. foydaning o'sishi.
Buning uchun bir-birini to'ldiradigan quyidagi takliflar mavjud va ulardan foydalanish bilan birgalikda nafaqat asosiy fondlarning samaradorligini, balki butun ishlab chiqarishni yangilashni ham ta'minlash mumkin:
Birinchidan, korxonada mavjud bo'lgan barcha asosiy vositalarni emas, balki faqat eng yuqori ishlab chiqarish quvvatiga ega bo'lganlarni qo'llash orqali ishlab chiqarishdagi to'xtab qolish vaqtini qisqartirish. Shunday qilib, foydalanish muddati uskunaning haqiqiy eskirishiga to'g'ri keladi, buxgalteriya hisobini osonlashtiradi va uskunani qachon almashtirish kerakligini oldindan aytishga imkon beradi.
Ikkinchidan, ishlamay qolgan yoki eskirgan uskunani ijaraga berish yoki uning elementlarini sotish shaklida yo'q qilish. Bu jarayon nafaqat birinchi bandga muvofiq chiqarilgan ustaxonada ortiqcha jihozlarning to'planishini kamaytiradi, balki qo'shimcha mablag'lar ham olib keladi.
Uchinchidan, ishlab chiqarishni avtomatlashtirish, shu bilan birga, kadrlar malakasini oshirishga xizmat qiladi. Buni ikkita usul yordamida amalga oshirish mumkin: yoki tayyor yangi mutaxassislarni jalb qilish yoki korxonada mavjud xodimlarning malakasini oshirish uchun u birinchi variantga qaraganda tezroq o'z samarasini beradi va xodimlarning ishlashini ta'minlaydi. Bunday holda ishlab chiqarishni to'liq avtomatlashtirish qo'shimcha xarajatlarni talab qiladi. Ikkinchi xatboshiga muvofiq, ortiqcha asosiy vositalarni ijaraga berish va sotishdan olingan mablag'lar hisobidan undirilishi mumkin. Shuningdek avtomatlashtirilgan korxona kamroq texnik xodimlarni talab qiladi. Shu sababli, ishchilarga to'langan mablag'lar, ishdagi vaziyatdan kelib chiqqan holda, ishlab chiqarishni yangilash uchun ishlatiladi.
Binobarin, asosiy fondlardan foydalanish samaradorligi butunlay korxonaning o'zgarishga tayyorligiga bog'liq, chunki asbob-uskunalar va mashinalar ishlab chiqarishning o'zini ishlashini ta'minlaydigan asosiy omil hisoblanadi.
Shuning uchun ishlab chiqarish bilan shug'ullanadigan har qanday tashkilot o'zining moddiy-texnik bazasidan foydalanish samaradorligini aniq nazorat qilishi kerak. Ushbu jarayonning yo'llari korxonaning o'zi imkoniyatlariga qarab farq qilishi mumkin. Lekin har qanday korxona oldiga qoʻyadigan maqsad hamma uchun bir – korxonani asosiy vositalardan eng intensiv foydalanish bilan taʼminlash. Shunga ko'ra, bunga yuqoridagi takliflar - ishlab chiqarishda uskunalarning to'xtab qolish vaqtini qisqartirish orqali erishish mumkin. Foydalanilmayotgan asosiy vositalarni tugatish va qayta sotish bilan bir qatorda ishlab chiqarish jarayonini to'liq avtomatlashtirish yordamida keyingi operatsion tsiklda qoplanadigan vaqt xarajatlarini talab qiladi. Innovatsiyalardan doimiy va intensiv foydalanish sharti bilan.
Fan-texnik taraqqiyoti natijasida asosiy fondlarni ishlab chiqarish shartlari va omillari ham o’zgarib bormoqda, binobarin, joriy bozor baholari va tariflari bilan bog’liq ravishda ularni ishlab chiqarish xarajatlari ham o’zgarib bormoqda.
qiluvchi omil bo’lib inflyasiya hisoblanadi.
Korxona balansida asosiy fondlar vaqt o’tishi bilan turli xil qiymatda aks etib qoladi. Ya’ni, xo’jalik yuritishning hozirgi sharoitida asosiy fondlarni faqat ularning boshlang’ich qiymati bo’yicha haqiqiy baholab bo’lmaydi va shuning uchun ularni qayta baholash va bir xil qiymatga o’tkazish zarurati to’g’iladi. Tiklanish qiymati bo’yicha - asosiy fondlar yoki ularning biron-bir qismini (binolar, qurilmalar, mashinalar, ishlab chiqarish uskunalari va hokazo) hozirgi paytdagi inflyasiya va boshqa omillarni hisobga olgan holda baholash. Baholashning bu usuli obyektning hozirgi paytdagi qayta ishlab chiqarish davrida qancha turishini ko’rsatadi. Korxona asosiy fondlarining tiklanish qiymati, taftish va inventarizasiya paytida, mamlakat miqyosida va davlat chora-tadbiri sifatida esa, asosiy fondlarni qayta baholash paytida amalga oshiriladi.1.2-rasm. Korxona asosiy fondlarini baholashning turlari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
