Асосий ривожланиш тенденция ва йўналишларини аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади

Иқтисодий иттифоқ
— иқтисодий интеграциянинг олий кўриниши бўлиб, у умумий 
ҳуқуқий меъёрлар, солиқ базасини соддалаштирилиши, ишлаб чиқариш ва ижтимоий 
соҳаларда ягона стандартларни жорий этиш, ягона валютага ўтиш кабилар билан 
тавсифланади.
Иқтисодий ҳамкорлик ташкилоти (ИҲТ) – 
ташкилотга 10 та давлат: Туркия, Эрон, 
Покистон (1985), Афғонистон, Озарбайжон, Қозоғистон, Ўзбекистон, Туркманистон. 
Қирғизистон, Тожикистон (1992) аъзо бўлиб, мақсад мамлакатлар ўртасида фан ва техника, 
қишлоқ хўжалиги алоқаларини ривожлантириш. 
Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти (ИҲТТ) – 
ташкилот 1961 йилда АҚШ 
ташаббуси билан мамлакатларнинг ягона иқтисодий сиёсатини ишлаб чиқиш ва назорат 
қилиш мақсадида тузилган. Унинг аъзолари АҚШ, Япония, Канада, Австралия, Янги 
Зеландия, ЕИга кирувчи 15 мамлакат, шунингдек, Исландия, Норвегия, Швейцария, Туркия 
ҳисобланади. Ташкилот қуйидаги муаммоларни: жаҳон иқтисодиётини аҳволи ва келажаги, 
ривожланиш йўллари, халқаро савдони эркинлаштириш ва тартибга солиш масалаларини, 
саноати ривожланган мамлакатлар ҳамдо бозор иқтисодиётига ўтаётган янги давлатлар 
билан бўладиган ўзаро муносабатларни ўрганади ва ҳал этади.
Картель
— ташқи савдо ассоциацияси (унинг аъзолари алоҳида товарлар гуруҳи бўйича 
ишлаб чиқариш ва нарх сиёсатини мувофиқлаштириб олишади). 
Квоталаш
— давлат томонидан экспорт ва импортнинг қиймат ва жисмоний ҳажмини 
тўғридан-тўғри чеклаш сиёсати . 
Клиринг
— қарама-қарши товар оқимларида валютадан фойдаланмасдан (нақдсиз) воситачи 
орқали ўзаро ҳисоб-китобни назарда тутувчи савдо операцияси. 
КОКОМ – 
1950 йилнинг 1 январида тузилган. КОКОМ кўп томонлама экспорт назоратининг 
мувофиқлаштирувчи (координацион) комитет ҳисобланиб, унга жаҳоннинг 16 давлати. 
НАТОнинг 15 аъзоси (Исланидиядан ташқари) ва Япония аъзодир. Вазифаси: собиқ СССР ва 
социалистик давлатларга стратегик товарларни сотмаслик устидан назоратни олиб 
боришдир. Штаб-квартираси Париж шаҳрида жойлашган.
Конверсия
— ҳарбий саноат комплекси корхоналарини фуқароларга мўлжалланган 
маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ўтказиш жараёни.