Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар

 
Iф = Iдеф * Iини

---

Саноат ишлаб чиқарувчилар баҳо индекси истеъмол нархлари индекси 
сингари ҳисобланади. Лекин бозор саватига саноат маҳсулотларини киритилиб 
улар улгуржи баҳоларда ҳисобланади. 
 
3. Ялпи ички маҳсулот тушунчаси, уни ҳисоблашнинг асосий шартлари 
ва усуллари
. 
 
Макроиқтисодий статистика ва таҳлилда узоқ давр мобайнида ялпи миллий 
маҳсулот ва ялпи ички маҳсулот кўрсаткичларидан баравар фойдаланиб 
келинди. Ҳар иккала агрегат кўрсаткич ҳам мамлакатдаги иқтисодий фаоллик 
даражасини характерласада капитал ва ишчи кучи миграцияси мавжудлиги 
сабабли улар ўзаро фарқ қилишади.
Бугунги кунга келиб Миллий ҳисобчилик тизимини қўллайдиган деярли 
барча давлатларда ялпи ички маҳсулот кўрсаткичи асосий макроиқтисодий 
кўрсаткичи сифатида тан олинди.
Кўпгина 
иқтисодий 
адабиётларда 
ЯИМга 
ишлаб 
чиқарилишида 
қўлланилган ресурслар қайси давлатга тегишлилигидан қатъий назар, 
мамлакатнинг жуғрофий ҳудудида яратилган пировард товарлар ва 
хизматларнинг бозор баҳолари йиғиндиси деб таъриф бериб келинган.
1993 йилда қабул қилинган БМТ МҲТнинг янги талқинига кўра Ялпи ички 
маҳсулот (ЯИМ) тушунчасига аниқликлар киритилди. 
Янгича талқинига кўра:
ЯИМ – 
мамлакат резидентлари томонидан маълум муддат давомида ишлаб 
чиқарилган пировард товарлар ва хизматлар бозор баҳоларининнг умумий 
йиғиндисидан иборат. 
ЯИМнинг «ички» деб аталишига сабаб унинг мамлакат резидентлари 
томонидан яратилишидир. Резидент деганда фақатгина мамлакатнинг юридик ва 
жисмоний шахслари тушунилмайди. Чунки мамлакат юридик шахси бошқа 
мамлакат ҳудудида бир йилдан ортиқ фаолият юритса ўша мамлакат резиденти 
деб қаралади.
Элчихоналар ва ҳарбий базалар ўзлари тегишли бўлган мамлакатларнинг 
иқтисодий макони бўлиб қолаверадилар. Айнан шу жиҳат ЯИМни ҳисоблашда 
иқтисодий ва жуғрофий ҳудуд ўртасидаги фарқ деб қаралади.
ЯИМ уч хил усулбиланҳиобланади: 
1) ишлабчиқаришусули; 
2) харажатларусули; 
3) даромадларусули. 
Ҳар учала усул билан ҳисобланган ЯИМ кўрсаткичи ҳажми статистик 
хатолар истисно этилганда ўзаро тенг бўлиши лозим. Шу билан бирга ҳар учала 
усул билан ЯИМ кўрсаткични ҳисоблашда ўзига хос талабларга амал қилиниши 
талаб этилади.