Асосий конституциявий янгиликларнинг мазмуни ва моҳияти

Сенат аъзолари сони 100 нафардан 65 нафаргача оптималлаштирилиб, улар 14 та ҳудуддан тенг миқдорда 4 нафардан Жўқорги Кенес ва маҳаллий Кенгашлар мажлисларида депутатлар орасидан сайланади, Сенатнинг 9 та аъзоси бевосита Президент томонидан тайинланади.

Дунёдаги 83 та икки палатали парламентларнинг юқори палаталари аъзоларининг сони 29 та давлатда – 49 тагача, 31 та давлатда – 50 тадан 99 тагача, 23 та давлатда – 100 нафар ва ундан кўп. Қўшни Қозоғистон Сенатида 50 нафар аъзо, Тожикистонда –
33 нафар, Беларусда – 64 нафар. Юқори палатанинг давлат раҳбари томонидан тайинланадиган аъзолари сони: Италия – 5 та, Беларусь, Тожикистон – 8 та, Қозоғистон – 10 та, Ирландия – 11 та, Ҳиндистон – 12 та.

• 
  Бош вазир номзодини кўриб чиқиш ва келишиш Қонунчилик палатасининг мутлақ ваколати сифатида мустаҳкамланмоқда (94 ва 118-моддалар).
  

Ўхшаш тартиб Германия, Чехия, Россия, Беларусь, Қозоғистон, ва бошқаларда белгиланган.

• 
  Сенатнинг назорат ваколатларини унинг айрим шаклларини (Давлат бюджети ижросини кўриб чиқиш; Вазирлар Маҳкамасининг йиллик маърузасини кўриб чиқиш; Бош вазирнинг мамлакат ижтимоий-иқтисодий ривожланиши тўғрисидаги ҳисоботни эшитиш ва бошқалар) бекор қилган ҳолда Қонунчилик палатасининг мутлақ ваколатлари сифатида белгиланиши орқали оптималлаштирилмоқда (95-модда).
  
• 
  Сенатнинг ваколатлари, шу жумладан унга Президентнинг бир қатор ваколатларини ўтказиш, шунингдек, маҳаллий давлат ҳокимияти вакиллик органлари фаолиятини мувофиқлаштиришдаги ролини кучайтириш ҳисобига кенгайтирилмоқда, хусусан:
  

– Президент тақдимига биноан Судьялар олий кенгаши, республика коррупцияга қарши курашиш бўйича органи ва республика монополияга қарши курашиш органи раҳбарлари сайлаш (95-модда);
– давлат бошқаруви органларини тузиш ҳамда тугатиш тўғрисидаги Президент фармонларини тасдиқлаш (95-модда);
– Конституциявий суд билан келишган ҳолда маҳаллий давлат ҳокимияти вакиллик органларини тарқатиб юбориш (126-модда) ва бошқалар.
Бунда, ўз ваколатларини муддатидан олдин тугатиш (тарқатиб юбориш) натижасида Қонунчилик палатасининг таркиби вақтинча мавжуд бўлмаган даврда Сенат парламентнинг қонунларни қабул қилиш функциясини (Конституция ва конституциявий қонунлар бундан мустасно) амалга ошириш ҳуқуқига эга бўлмоқда (95-модда).