Asl biriktiruvchi to’qima (textus conjunctivus sensu stricto)

RETIQULYAR HUJAYRALAR (RETICULOCYTI)

Retikulyar hujayralar qon yaratuvchi organlar asosini hosil qiluvchi, sitoplazmasi bazofil bo`yaluvchi, yadrosi oval, mayda donador xromatinli hujayralardir. Bu hujayralar ichakda, buy-rakda va boshqa a’zolarning shilliq qavatida ham uchraydi. Retikulyar hujayralar kam differensiallangan hisoblansa ham, ularning bo`linishi kam kuzatiladi. Ular o`simtali, sitoplazmasi ochroq bazofil bo`yaluvchi hujayralar bo`lib, turli ta’sirlar natijasida yumaloq shaklni oladi.

Retikulyar hujayralarning turlari va faoliyati haqidagi ma’lumotlar yetarli bo`lmaygina qolmay, turli qarama-qarshiliklarga ham egadir. Hujayralarning nomi reticulum - to`r so`zidan kelib chiqqan bo`lib, bu yerda to`r hosil qiluvchi hujayralar ma’nosida kelgan. Haqiqatan ham, retikulyar hujayralar o`z o`siqlari va retikulin tolalari yordamida yuqorida qayd yetilgan a’zolarda maxsus to`rlar hosil qiladi.

Qon yaratuvchi a’zolarda (timus bundan mustasno) retikulyar hujayralar bo`lajak qon hujayralari (eritrotsitlar, granulotsitlar va B-limfotsitlar) uchun maxsus mikromuhit yaratishda ishtirok etadi. Ular suyak ko`migida, taloqda va limfa tugunlarida B-limfotsitlar joylashadigan zonalarda uchrab, «follikulyar dendritik hujayralar» (FDH) nomi bilan yuritiladi. FDH dan tashqari, bu a’zolarda fibroblastlarga o`xshab ketadigan va kam differentsiallashgan retikulyar hujayralar uchraydi. Xulosa qilib aytganda, retikulyar hujayralar mezenxima mahsuloti bo`lib, qon va immunokompetent hujayralari uchun mikromuhit tashkil etuvchi hujayralardan biridir.

Quyida keltiriladigan hujayralar (endoteliy, adventitsial hujayralar va peritsitlar) asosan qon tomirlar sistemasi uchun xos bo`lib, ularning hayoti va faoliyati shu sistema bilan bog`liq-dir. Ammo qon va limfa tomirlari biriktiruvchi to`qimaning asosiy elementlari bo`lgani uchun biz bu hujayralarni qisqacha ta’riflab o`tamiz.