Узбекистан Республикаси Президенти давлат бошлиги ва давлат хо- кимияти органларининг келишилган холда фаолият юритишини хамда хамкорлигини таъминлайдиган шахс сифатида Конституциямизнинг 89-97-моддаларига биноан бир хатор ута мухим марказий экологик бошха- рув функцияларни амалга оширади. 1991 йил собих Иттифох республика- лари орасида Узбекистонда биринчилар хатори Президентлик институти- нинг жорий этилиши унинг тинч ва осойишта йул билан босхичма-босхич бозор ихтисодиётига утиб боришига хизмат хилмокда. У миллий, жамоат ва шахс хавфсизлигини таъминлашнинг асосий бугини - экологик хавфсиз- ликни таркиб топтириш учун хизмат хилади.
Узбекистон Республикаси Президентининг экологик бошк^рув вакола- ти жуда кенг хамровлидир. Масалан, Узбекистан Республикаси Конститу- циясининг 93-моддасига киритилган ваколатлардан келиб чиххан тарзда у:
фухароларни тоза атроф-мухитда яшаш хухухини таъминлайди, Конституция ва хонунлардаги экологик талабларга риоя этилишини ка- фолатлайди;
экологик хавфсизликни мухофаза этади;
ички ва халхаро ташхи экологик муносабатларни урнатишда Узбекис- тон Республикаси номидан иш куради;
атроф-мухит мухофазасига оид музокараларни олиб боради, шартно- ма ва битимларни имзолайди хамда уларга риоя этилишини таъминлайди;
Олий Мажлисга хар йили мамлакат экологик хаётининг, ички ва ташхи экологик сиёсатининг энг мухим масалалари юзасидан маърузалар тахдим этади;
республика олий хокимият ва экологик бошхарув органларининг бахамжихат ишлашини таъминлайди;
экология ва атроф-мухит мухофазасига оид вазирликлар, давлат хуми- талари хамда давлат бошхарувининг бошха органларини тузади ва тугата- ди, шу масалаларга доир фармонларни кейинчалик Узбекистон Республи- каси Олий Мажлисининг палаталари тасдигига киритади;
хухухни мухофаза этувчи органларнинг экологик хонунчиликни таъ- минлашига доир ишларини мувофихлаштиради;
Табиатни мухофаза хилиш давлат хумитасининг раиси номзодини Олий Мажлис Сенатига тахдим этади;
экологик хонун меъёрлари ва хоидаларини бузган хокимларни лаво- зимидан озод этади;
республика бошхарув органлари, шунингдек, хокимларнинг хабул хилган ноэкологик хужжатларини тухтатади ва бекор хилади;
экологик конунларни имзолайди, ноэкологик конунларни такроран мухокама килиш ва овозга куйиш учун Олий Мажлисга кайтаради;
экологик хавф юзага келган такдирда Узбекистан Республикасининг бутун худуди ёки унинг айрим жойларида фавкулодда холат жорий этади ва Олий Мажлис тасдигига киритади;
Узбекистан Республикасининг орденлари, медаллари ва ёрлиги билан табиатни мухофаза килишда жонбозлик курсатганларни мукофотлайди;
экологларга Узбекистан Республикасининг малакавий ва фахрий ун- вонларини беради;
давлатнинг экологик назорат хизматларини тузади;
Конституция ва конунлар ижроси юзасидан давлат ахамиятига молик фармонлар, карорлар ва фармойишлар чикаради.
Кушимча килинган ва узгартиришлар киритилган Конституциямизнинг 93-94-моддаларига биноан, юкорида зикр этилган экологик ваколатлар- нинг деярли хаммаси сакланиб колинди.
Хрзирги кунда дунё хамжамияти олдида турган мухим масалалардан бири глобал микёсда инсон хавфсизлиги, хусусан, унинг бир элементи бул- миш экологик хавфсизликни таъминлашдир. Бу борада Узбекистан Респуб- ликаси Президента Ислом Каримовнинг «Узбекистан XXI аср бусагасида: хавфсизликка тахдид, баркарорлик шартлари ва тараккиёт кафолатлари» асарида «Энг мураккаб саволлардан бири шуки, биздаги баркарорлик ва хавфсизлик йулида тахдид булиб турган муаммоларни англаб етаяпмиз- ми? Хавфсизликка тахдид солиб турган муаммоларга нимани карши куя оламиз? Биз истикомат килаётган минтакада жугрофий-сиёсий мувоза- натнинг сакланишига нималар кафолат була олади? Хавфсизликни кандай саклаб колиш мумкин?»27 - деган саволлар узбек халкининг долзарб муам- молари сифатида кун тартибига куйилган.
Президентимиз Ислом Каримовнинг мамлакатимизда мустакиллик даврида экологик хавфсизликни таъминлаш борасида олиб бораётган ул- кан ишларини тахлил килиш учун уларнинг маърузалари ва нутклари баён этилган махсус китобчадан билиб олиш мумкин.28 Турли анжуман, йиги- лиш ва Саммитларда экологик инкироз тугрисида суз юритилганда, мисол тарикасида уз-узидан Орол фожиаси миллий ёхуд минтакавий муаммо эмас, балки глобал фалокат эканлиги хакида Президентимиз БМТ Бош ассам- блеясининг 48, 50, 55-сессиялари хамда Мингйиллик Саммитида давлат ва хамжамият рахбарлари иштирок этган минбардан туриб гапирган эди.
Япония, Германияда, Х,индистон каби давлатлардаги каби Узбекистан Республикасида хам давлатнинг ижроия хокимиятининг экологик бошха- рувдаги ахамияти каттадир. Конституциямизнинг ХХ боб 98-моддаси ва 2003 йил 29 август, Олий Мажлис Крнунчилик палатаси томонидан 2014 йил 27 мартда хабул хилинган Сенат томонидан 2014 йил 10 апрелда маъ- хулланган29 Узбекистан Республикаси Конституциясининг айрим модда- ларига (32, 78, 93, 98, 103, 117) узгариш ва хушимчалар киритилган янги тахрирдаги ва «Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамаси тугриси- да»ги хонунига биноан Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамаси ижро этувчи хокимиятни амалга оширади.30 Вазирлар Махкамаси Бош вазир, унинг уринбосарлари, вазирлар, давлат хумиталарининг раислари- дан иборат. Кррахалпогистон Республикаси хукумати рахбари Вазирлар Махкамаси таркибига уз лавозими буйича киради.31
Вазирлар Махкамаси ихтисодиётнинг, ижтимоий, маънавий, жумладан, атроф-мухитни мухофаза хилиш сохаларининг самарали фаолиятига рах- барликни, Узбекистон Республикаси хонунлари, Олий Мажлис харорла- ри, Узбекистан Республикаси Президентининг фармонлари, харорлари ва фармойишлари ижросини таъминлайди. У амалдаги хонун хужжатларига мувофих республикамиз худудидаги барча органлар, корхоналар, муасса- салар, ташкилотлар, мансабдор шахслар ва фухаролар томонидан экологик талабларнинг бажарилиши мажбурий булган харорлар хамда фармойишлар чихаради.
Do'stlaringiz bilan baham: |