Ashyoshunosligi

5.2. Termoreaktiv fazoviy polimerlar
Fenolformaldegîd smolalari (FFS) 
toshkocmir, tabiiy gaz, 
suv va havodan olingan fenol bilan formaldegidni ishlab olinadi. 
Formaldegid — gaz, ammo uni 37—40% li eritma (formalin) sifatida 
ishlatiladi. Fenolformaldegid zichlangan yog‘och qirindili va 
yog‘och tolali qoplama pardozbop plitalar, rangli qatlamli plastiklar, 
deraza romlar, arxitektura buyumlar, elektrotexnik asboblar ishlab 
chiqarishda, suvga chidamli fanerlar olishda va yog‘och konstruk- 
siyalarini yelimlashda ko‘p ishlatiladi.
Mochevina — form aldegid (karbom id)
smolalari asosida 
aminoplast. olinadi. Âminoplastlar qizdirib zichlash yo‘li bilan 
olinadigan buyumlar uchun juda qulay termoreaktiv polimerdir. 
Qotgan karbomid smolasi qurilish ashyo va buyumlami bezashda 
rangli qismlar ishlab chiqarishda ishlatiladi. Kishi organizmiga 
bezarar. Binokorlikda qo£llaniladigan 150x150 mm o ‘lchamli 
qoplama rangli plitalar shu aminoplastlardan ishlanadi.
Karbom id smoïalar
ko'm ir, havodagi azod va kislorod, 
shuningdek, tabiiy gaz va ohaktoshni kuydirganda ajralib chiqa- 
digan angidrid gazi kabilami qayta ishlab olingan mochevina va 
formaldegidlardan olinadi. Karbomid smolalar rangsiz, arzon, 
issiq-sovuqni kam o‘tkazadigan va pardozbop yengj.1 plastmassalar 
hamda pigmentlar qo'shib ishlangan rangli qatlamli plastik va 
yelimlar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Poliefir smolalari
asosida olnadigan Alkid va gïiftaï smolalari 
uchun xomashyo sifatida glitserin bilan ftalevaya kislotasi ishla­
tiladi. Asosan, lok sifatida qoMlaniîadi.
Tola hosil qiluvchi polimerlar
asosida yuqori kristalli tola — 
lavsan olish mumkin. Lavsan juda mustahkam tola bo£üb, uni
94

---

c h<)kzilishdagi mustahkamligi 800 M Pa ga teng. Fibrobeton olishda 
ishlatiladi.