Ashyoshunosligi

Ta ‘yinmagan poliefirîar
boshqa monomer suyuqliklari bilan 
(inasalan, stirol) oson aralashadi va bosimsiz, haroratsiz qotadigan 
va kukun toldirgichlar bilan yuqori mustahkam buyum hosil 
boladi. Bunday smola bilan shimdirilgan shisha to ‘qimalar, shisha 
va jun namatlarini smola bilan shimdirib, keyin zichlab olingan 
plitalar samolyot, vagon, avtomashina va bino xonalarining ayrim 
qismlarini pardozlashda hamda santexnika buyumlari, tornbop 
nur o‘tkazuvchan rangli yengil shisha plastinkalar sifatida ko‘piab 
ishlatiladi.
Epoksid smolaîar.
Perxlorgidrid bilan dioksidli fenol-propanni 
ciorishtirishdan hosil bolgan smola. Epoksid smola quyuqligi va 
raiigi bo'yicha asalga o‘xshash. U ED-5, ED-6 va ED-14 marks- 
larda oîinadi. Àgar epoksid smolani sovuqda qotirish kerak boisa, 
qotuvchi sifatida ftaleva kislotasi, uy haroratida qotirilsa, polietilen 
poliamin (8—10% smola oglrligiga nisbatan) ishlatiladi.
Epoksid smolasi juda mustahkam, yopishuvchan bolgaoiigi 
uchun uni har xi S suvga chidamli yelimlar, poüm er betonlar uchun 
boglovchi sifatida ishlatiladi.
Kremniy-organ ik birikmalar (KGB)
organik va anorganik 
inoddalarga xos bolgan zich molekulali birikmalar guruhiga taalluqii 
smolalardir. Ular tarkibida bir qismi organik smola va anorganik 
kremniy bor.
Kremniy-organik birikmalar organik moddalardan yonmasligi, 
issiq ta ’siriga, kislota va suvga chidamliligi bilan farq qiladi. Kreni- 
niy-organik birikmalarning ayrim xillari suvda eruvchan boladi. 
Bular kuchsiz eritma holatida betonlaming suv shimuvchanligini 
kamaytirishda, buyum yuzasini bo‘yashda hamda sement, gips 
singari boglovchilarga namlanmaydigan (gidrofob) xususiyst 
berishda islilatiladi.
Sintetik kauchuklar —
to ‘yinmagan uglevodorodlarni polime- 
rizatsiyalash va sopolimerizatsiyalash (qo‘shilmali siyrak molekulali 
monomer) y o li bilan olingan ashyodir. Sintetik kauchuklar 
linoleumlami yopishtirishda, polbop bezakli plitkalar olishda, 
mastika va yelimlar tayyorlashda ishlatiladi. Polimerlarga elastik
95

---

xususiyat berishda sintetik kauchuklar qo‘shiladi. Shuningdek, 
ular har xil germetik ashyolar olishda ham ishlatiladi.