Ashyoshunosligi

3.3-rasm.
Lok-bo‘yoq bilan pardozlangan
g‘ishtli devor ichkarisidan
oqib chiqayotgan issiq bug‘ suvga aylaaib,
g‘ishtning yuza
qatlamini buzlshi:
1
— lok-bo‘yoq pardasi g'ishtning 
g‘ovak-naychalar og‘zini berldtib,
bug‘ o‘tkazmaydigan qilgan va suv 
yig‘ilgan;
2 —
qish faslida suvning muzlashi 
va kengayishi g'ishtni buzgan.
49

---

Binoni qurib, foydalanishga topsliirilgandan keyin uning 
boshlang‘ich sifat ko‘ rsatgichi (BSK) aktiga ko‘ra, maxsus texnik 
nazorat xizmati (TNX) bo‘limi binoning texnik holati (qurilish 
ashyolaridagi nuqsonlar, asbob-uskunalarning sozligi va foyda- 
lanish qoidalari)ni kuzatib turishi lozim.
3.5. Yer osti va ustMagi qurilish ashyolaridagi nuqsonlar
Yer osti qurilish buyum va kostruksiyalaridagi nuqsonlar bino­
ning muvozanat holatining buzilishiga sabab bo‘lishi mumkin. 
Bino poydevorining quyi qismi yetarli darajada zichlanmaganligi, 
yer osti sho£rxok suvining béton poydevorga zararli ta’siri, shu- 
ningdek, yer osti béton konstruksiyalarning yuk ko‘taruvchan- 
ligini hisoblashda yo‘l qo‘yilgan xatolar har turli nuqsonlarning 
kelib chiqishiga sabab bo‘lishi mumkin. Qurilishni boshlashdan 
aw al bu masalaga tegishli barcha texnik shartlami o‘rganilgan, 
buyum va konstruksiyalarning chidamhligini ta ’minlash borasidagi 
gidroizolyatsiya ishlari sifatli bajarilgan, ularning cMdamlilik mud- 
datini biiish kabi muammolar mukammai ko'rilgan boMishi kerak.
Bino va inshootlarning chidamli va ko'rkam bo‘!ishida poydevor 
va yer yuzidan 1,0—2,0 metr balandlikdagi qismni yuqori sifat 
ko‘rsatkichlari bilan, kvalimetrik xossalarini qoniqtirib qurish katta 
ahamiyatga ega. Qurilishning yer osti qismi tuproq zichligi bilan 
tutashgan konstruksiya va buyumiar, devor hamda binoning 
barcha quyi qismlaridir. Yerto'la devorlarini quyma yaxht temir- 
beton bilan qurishda uning kvalimetrik sifati quyidagilarga bog'liq:
— o‘rnatilgan ternir yoki yog‘och taxtali opalubkalarni geodezik 
asboblar bilan qayta tekshirish;
— qurilishga avtobetonqorgich m ashinada keltirilayotgan 
qorishmaning boshlang‘ich kirish sifatini tekshirish;
— superplastiflkator qo‘shimcha bilan tayyorlangan béton 
qorishmani yoyiluvchanligi (qonuniy cho£kishi) 18 sm dan ko‘p 
holatda joylash;
— qorishmani tik holatda tushish jarayonida qorishtiradigan 
ternir quvur devor balandligi bo‘ylab kamida 1,5—2,0 m bolishlikni 
ta ’minlash;
50

---

In-Ion qorishmani to ‘xtovsiz ravishda qolipga tushirib joyla- 
hi.limi ta’minlash;
qo'shni beton devor bilan tutash choklaming suv, nam
• i ll ji/uiiislik choralarini ko‘rish;
belonning zichligi va yer osti suv sathining chuqurligiga 
I 
h
i
.i lining suv o‘tkazmaslik markasiga e’tibor berish.
(,)oplama ishlarini bajarishda ko‘p uchraydigan kamchiliklar 
nt|il)iilida qurilish ashyolarida quyidagi nuqsonlar paydo boladi: 
ycrni tekislashda geodezik ishlaming yuqori sifatda bajaril-