Ashyoshunosligi

12.1-rasm. Rangli qoplamalar uchun kvars
qumini sintetik polimerlar bilan bo‘yalgan
mayda to‘ldirgichlar
qo‘shilgan portlandsement ishlatiladi. Ayrim hollarda 5% gacha 
ohak qo‘shiladi. Sunday bezakli suvoq uchun ishlatiladigan rangli 
qorishmaning yoyiluvchanligi bezakli qatlam uchun standart 
konusning cho‘kishi 7—10 sm bo'lishi kerak. Qo‘l mehnati bilan 
ishlanganda tegishJi ravishda 8—12 sm va 9—12 sm dan oshmasligi 
lcerak.
12.2. Qorishmaga rang beravchi pigmentlar
Tabiiy yoki kimyoviy moddalar bilan bo‘yalgan, suvda va ish- 
qorli muhit (sementli qorishma yoki beton)ga chidamli, shuning- 
dek, organik eritmalarda erimaydigan hamda kukun holatida 
(sement zarrachalaridan 100 marta kichik) suyuq bog‘lovchilar 
bilan osongina aralashib qorishmaga rang beruvchi moddalar 
pigmentlar 
deb ataladi.
Rangli qorishmalar uchun ishlatiladigan pigment zarrachasining 
o‘lchami 0,02—0,1 ,u ga teng. U bilan sement rangini istalgan 
ko‘rinishda bo‘yash mumkin. Sementni to ‘yingan holatidagi rangga 
keltirish uchun sement og‘irligiga ko‘ra: qizil pigment uchun 4%, 
qora bo‘lsa 5%, sariq pigment bo‘lsa 7% qo‘shish kerak.
Organik pigmentlar kam ishlatiladi. Chunki rangning yaltiroqligi 
yil sayin xiralashadi 
(12.1-rasm).
M a’lumki, qorishma yoki beton uchun ishlatiladigan pigment ­
lar faqatgina beton yoki qorishma tarkibidagi sement zarrarcha- 
larinigina ranglaydi. Shu sababdan, pigmentning maydalik darajasi 
(g/sm2) sementnikidan katta bo‘lsa, rangning yoyilishi va chidam- 
liligi yaxshi bo‘lmaydi. Beton yoki qorishma yuzasi bir tekis, bir 
xil rang bilan bo£yalgan bo‘lmogci lozim.
Pardozbop qorishmada ishlatiladigan rangli pigment turlari va 
ularning xossalari 
12.2-jadvalda
keltirilgan. Pigment qorishma
269

---

bilan obdan yaxshi aralashishi uchun qorishma qorgichga, awalo, 
mayda to ‘ldirgich, keyin pigmentli rangli sement va suv qo‘shiladi 
(Pigmentlar to £g£risida to ‘la m a’lumot kitobning «Bo£yoq va lok» 
bobida to £la yoritilgan).