Ashyoshunosligi

xomashyo zaxiralari to ‘g ‘risida bay on bering.
5. Respublikam iz viloyatlarida joylashgan bo g io vch i m oddalar ishlab
chiqaruvchi korxonalarni bilasizmi?
266

---

XII bob
PARDOZBOP QURILISH
QORISHMALARI
Qurilayotgan bino va inshootlar arxitekturaviy ko‘rinishining 
yanada bezakli bo‘lishida rangli qurilish qorishmalarning roli 
kattadir.
Qurilish qorishraalari (quruq holatidagi) zichligiga ko‘ra 
oddiy ~ zichligi 1500 kg/m 3 dan katta va yengil — zichligi 1500 
kg/m3 dan kichik bo‘lgan xillarga bo‘linadi. Oddiy qorishmalar 
uchun bogMovchi sifatida, asosan, portlandsement, toMdirgichlar 
sifatida zichligi katta bo‘!gan (1500 kg/'tn3 dan katta) daryo 
toshlaridan maydalab ishlagan qumlar, yengil xili uchun esa 
g‘ovakli yengil qumlar (keramzit, agloporit, toshqol pemza) 
ishlatiladi.
Buning uchun pardozlanadigan yuzaning holatiga (tekisligi, 
ashyoning xili va h.k.) ko‘ra rang beruvchi pigmentlar, yuzaga 
jilo va bezakli relyef beruvchi turli rangdagi mayda, yirik to ‘ldir- 
gichlarni tanlash va ularni mayda yirikligi bo‘yicha fraksiyalar 
(granulornetriyasi)ga bo!lish va bundan keyin tarkibini hisoblab 
pardozbop qorishma tayyorlash kerak boMadi.
Qurilish qorishmalari uchun gidravlik boglovchi moddalar 
sifatida portlandsem ent, kuydirilmay olinadigan sementlar, 
toshqol-portlandsem ent, pussolan-portlandsem entlar, havoyi 
bog‘lovchilar sifatida — gipsning barcha turlari, ohak, kaustik 
magnezit yoki qorishmaning chidamliligini va mustahkamligini 
oshiruvchi1 organik bog‘lovchilardan bitum, sintetik smolalardan 
polivinilasetat, polivinilxlorid, stirol kabilar ishlatiladi. Bunday 
bog‘iovchilar bilan tayyorlangan qorishmalar suv, nam yoki boshqa 
zararli muhitdagi inshootlar qurishda ishlatiladi.