Ashyoshunosligi

Karbotolali kompoz.it (KTK) —
epoksid va poliefir smolalar 
hilan to‘yingan uglerod tolalarini yuqori bosimda zichlab olingan 
o‘ta mustahkam kompozit ashyodir.
Uglerodlar orasidagi faol kimyoviy reaksiva energiyasi hisobiga 
KTK o‘ta yuqori haroratda ham mustahkamligini saqlab qoladi.
Tolalarni taranglab zichlash natijasida qatlamlardagi mustah- 
kamíik 1,6—2,5 marta oshadi. Bunda ipsimon kristallarning o‘zaro 
rcaksiya vositasida biriktirish (viskerizatsiya) usulí qo‘llaniJadi. 
Natijada, qatlamlar orasidagi zichlik 2 marta, mustahkamligí esa 
2,8 marta oshadi. Bog‘Iovchi sifatida sun’iy polimerlar va poliíet 
uglerodlari ishlatiladi.
5.10. Issíqni karo « ‘tkazadigan piastmassa ashyolari
Issiq-sovuqni kam o‘tkazadigan ashyolarga zichligi 600 kg/m f 
dan kam, issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti 0,03—0 ,18Vt/m-°C 
larga teng boMgan ashyolar kiradi. Bunday ashyolarning markasi 
ularning zichligini ifodalaydi.
Shunga ko‘ra, issiqlikni kam o ‘tkazadigan ashyolar 4 gurahga 
boMinadi:
1 -zichligi juda kichik (ZJK), markasi — 15, 25, 35, 50, 75;
2-zichligi kichik (ZK), markasi — 100, 125, 150, 175;
3-zichligi o‘rtacha (ZO‘), markasi — 200, 225, 300, 350;
4-zich ashyolar (Z), markasi — 400, 450, 500 va 600.
Qurilish ashyolari ishlab chiqarish sanoati 1 m3 hajmdagi
ashyoning og‘irligi 25 kg dan 600 kg gacha boMgan issiq-sovuqni 
kam o‘tkazadigan ashyolarni ko£plab ishlab chíqarmoqda. Bularga 
ko£pik-beton, gaz-beton, ko£pik-silikat, tog£ jinslarini eritib olingan 
mineral paxta va ulardan yasalgan plitalar, ko£pik-oyna, mipora, 
shisha paxta, yog£och qipig‘i va qirindisidan ishlangan plitalar, 
mineral namat va shu kabi ashyolarni kiritish mumkin (5.8-rasm).
109

---

Ashyolaming issiqlik o‘tkazuvchan- 
ligining kamligi ularda juda ko‘p mayda 
havo pufakchalari singari g‘ovaklaming 
mavjudligidadir. M a’lumki, g‘ovaklar- 
dagi havo issiq-sovuqni o‘zidan yomon 
o ‘tkazadi. M asalan, diam etri 1 mm 
gacha boTgan g‘ovakning uy haro- 
ra tid a g i issiq lik o ‘tk a z u v c h a n lik
koeffitsiyenti 0,02 V t/(m °C) b o lsa , 
zieh tog‘ jinslam iki 100—150 marta 
katta bo'ladi.
Issiq -so v u q n i kam o ‘tk azuvchi 
organik ashyolarga yog‘och íolasi va 
q irin d isid an tayyorlangan p litalar, 
namat, shevelin, fibrolit, g‘ovak plastmassa va shu kabilar kiradi.
Mineral issiqlik saqlovchi ashyolarga mineral paxta, paxta- 
namat, shisha-paxta plitalar, ko‘pik-shisha, serg‘ovak betonlar, 
asbestli ashyolar, keramzit, agloporit va shu kabilar kiradi.