Ashyoshunosligi

4
fy/s
: V
m
13.9-rasm. Yo‘lka Ta
maydonni qoplasMa
ishlatiladigan rangli beton
plitka (bruschatka) turlari
321

---

m o‘ljallangan. U tayyor buyiim yuzasini bo‘yashdan iboratdir. 
Temir yoki plastik yordamida yuzalarni bir necha m illimetr 
qalinlikdagi qatlam pigment qo‘shilgan qorishma fakturasi bilan 
bezaladi 
(13.10-rasm).
13.10-rasm. Pardozhop portlandsement qorishma yuzasiga
botirilgan rangli chaqiqtoshlar
13.14. Rangli beton tayyorlash uchun sement tanlash
Shubhasiz, rangli beton ishlab chiqarish uchun barcha turdagi 
sementlardan foydalanish mumkin. Ammo, oddiy sement tarkibi- 
ning boshlang£ich rangi bezakli betorming yakuniy rangiga ta ’sir 
ko‘rsatadi. Portlandsementning kul rangi loyihadagi ranglami xira- 
lashtiradi, shuning uchun betonning yorqin rangi zarur bo‘lganda 
oq sement ishlatiladi.
Oq sementni qo‘llash hisobiga olinadigan toza va rang darajasi 
pigmentga ham bog‘liq. Beton qorishmadagi pigment sement 
zarralami yupqa qatlam bilan qoplaydi. Vaqt o‘tishi bilan tashqi 
zararli omillar ta’siri ostida sement toshining rangi xiralashadi, 
Shunday qilib, beton rangi faqat pigmentli bo'yoq emas, balki 
aralashma tayyorlashda tanlangan sement rangiga ham (oq, kul 
rang) bog‘liq. Tiniq va rangi chidamli bezakli beton olish uchun 
uning tarkibi aniqlanadi va tajribaxonada sinov o ‘tkazish tavsiya 
qilinadi. Ayrim hollarda, beton qorishmasiga pigmentni ko‘proq 
qo‘shilsa, buyum yuzasida yoki rangli suvoqda darzlar hosil
322

---

bo'lishi mumkin. Bu pigment kukunining qorishmadagi namning 
hir qismini shimish darajasiga bog‘liq. Natijada, suvning bir qismini 
pigment o‘ziga tortib, sementning gidratatsiya jarayonini buzadi. 
Bunday holda plastifikatoriar yoki suv ushlovchi qo‘shilmalardan 
Ibydalanish maqsadga muvofiqdir.