Ashyoshunosligi

bo‘yoq bilan bezak berisb usuli 
harn qoMlaniladi. Bunday béton 
yuzasiga surtilgan bo‘yoq ob-havo ta ’sirida ko‘chishi yoki rangi 
o‘zgarislii mumkin. Betonga surtilgan bo‘yoqning chidamliligini 
oshirish uchun shunday tarkibli bo‘yoq tanlash kerakki, u sement 
bilan kimyoviy reaksiyaga kirishishi zarur. Shuningdek, yuzaga 
surtiladigan bo‘yoq, sement qotishi jarayonida hosil boladigan 
kontraksiya vakuumi hisobiga uning g‘ovaklari orqali 3—4 mm ga 
shimilishini ta’minlash kerak. Kimyoviy reaksiyaga kirishadigan 
kislotali bo‘yoqni surtishdan oldin béton yuzasi yog‘, bo‘yoq 
tomchisi yoki boshqa moddalardan tozalanishi In/im .
Bo‘yoqni surishdan aw al yuza to ‘liq qurishi zarur. Barcha 
yuzalami bir usul bilan quritib, keyin kimyoviy reaksiyaga kirisha­
digan bo£yoq bilan bo‘yash kerak. Kislotali bo‘yoqning yaroqli 
ekanhgini bilish maqsadida betonning bir bo‘lak yuzasiga surtib 
ko‘riladi va sifat ko£rsatgiehiga ko£ra barcha yuzani bo‘yashga 
tavsiya etiladi. Kimyoviy faolligi yuqori boMgan bo‘yoq béton yuza- 
sida to‘q rangh bezak qoldiradi. Uning bezakliligi vaqt o‘tishi bilan 
xiralashadi. Bo‘yoq quyidagi usullar bilan surtiladi:
— bo‘yoqni béton yuzasiga m o‘yqalam, valik yoki purkagich 
bilan yupqa parda qoplama hosil boMgunga qadar surtish;
— b o ‘yoq surilgandan keyin béton yuza bilan kimyoviy 
reaksiyaga kirishishi uchun 6 soat vaqt ajratish;
— bo‘yoq qotgandan so‘ng betonning bo‘yalgan yuzasini suv 
bilan yuvish va yumshoq gubka yoki latta bilan yengil artish 
kerak;
— b o ‘yoqning kontraksiya vakuumi vositasida shimilgan 
qatlami qurishi uchun kamida 34 soat ajratish kerak.
Agarda bo‘yoq yetarh rangga ega bo'lmasa yoki yaltiroqligi 
sust bo‘lsa ikkinchi qatlam surtiladi.
320

---

Beton qorishmasiga qo‘shiladigan rang beruvchi oxra, umbra, 
surik miqdori sement og‘irligining 8 dan 10% igacha qo‘shiladi.
Rangli betonlami bino va inshootlar qurilishida manzaraviy 
maqsadlar yo‘lkalar, yo‘l to'siqlaridagi tasma chiziqlar, bog‘ 
yo‘lkalari va h.k. lar uchun ishlatiladi.
Beton buyumlami bo‘yash qorishmaning qotish vaqtida yoki 
qotganidan keyin ham amalga oshirilishi mumkin. Bu ikki xil 
bo‘yash usuli shundan iboratki, birinchi usul bo‘yicha — beton 
buyum larini tayyorlashda qorishmaning tarkibiga pigm entlar 
qo‘shilib, rangli bezakli beton ishlanadi. Bu usulga ko‘ra bezakli 
beton rangi hamma sharoitda ham rang tiniqligi yo‘qolmaydi bu 
texnologiyaning asosiy kam chiligi qayta ishlovning narxi 
yuqoriligidir. C huqur va to ‘yingan rang olish uchun beton 
aralashm asi tarkibiga pigm ent b o ‘yoqning yetariicha k o cp 
m iqdorini qo‘shish kerak bo 'lad i, uning narxi esa qimmat. 
Bruschatka, yo'lka plitkalari, bordyor bezakli beton buyumlarini 
ishlab chiqarishda shu usul qo‘llaniladi. Bu usulni rangli beton 
y o ‘lkalar, m aydonchalar, devorlarning yaxlit quym a beton 
qorishmasi bilan quyishda ishlatish maqsadga muvofiqdir. Bu usul 
qo‘llanganda bezakli beton yuzalarni bo‘yash yoki yangilashga 
zaruriyat bo‘lmaydi.
Bezakh beton ohshda qo‘llaniladigan ikkinchi usulga ko‘ra, 
tayyor yaxlit quyma beton buyumlarini qayta ishlash uchun
:1
... , .