Ashyoshunosligi

kimyoviy chidamlilik 
deb ataladi. Turli kimyoviy 
reaktivlar ta’sirida ashyoning buzilishi uning yemirilishi yoki korro- 
ziyalanishi deb ataladi. Ashyoning kimyoviy chidamliligini aniqlash 
uchun uni kukun holatida zararli m uhit ta ’siriga qo‘yilad.i va 
etalonga nisbatan tarkibi, og‘irligi, mustahkamhgi va shakhning 
o‘zgarishiga qarab chidamlilik darajasi aniqlanadi.
Adgeziya.
Qurilish ashyolarining muhim kimyoviy xossalaridan 
biri mayda, kukun zarrachalarining ashyolar yuzasiga yopishi- 
shini ifodalovchi adgezion mustahkamligidir. «Adgeziya» lotincha 
so‘z bo‘lib, yopishish degan ma’noni anglatadi. Atomlar o‘lcha- 
midagi mayda zarrachalar o‘zaro bir-biriga tortish kuchi vosi- 
tasida har xil tarkibdagi moddalar sirtiga yopishadi va moddani 
faollashtiradi. Adgeziyani topish uchun yopishtirilgan namunaning 
bir oicham birlikdagi yuzasini ajratishga ketgan kuchni aniqlash 
kifoya.
Ushbu ko‘rsatkich temirlami payvandlashda, yopishtirishda, 
devor yuzasini bezash uchun ashyolar tanlashda (emal, lok- 
bo‘yoqlar va h.k.) katta ahamiyatga ega.
2.6. Qurilish ashyolarini buzmasdan sinashning
zamonaviy usullari
Umumfy tushuncha.
Asosiy maqsad temir-beton konstruksiyalar 
sifatini tekshirish hamda uning zavodlarda, poligonlarda, qurilish 
maydonlarida, shuningdek, ishlatish sharoitlardagi xossalarini na- 
zorat qilishdan iborat.
28

---

Tekshiruv ishlari quyidagicha o‘tkaziladi: buyumlar va konst- 
l Uksiyalarni sertifikatsiyalash; nuqson va shikastlarini aniqlash; 
jisosiy nuqsonlarga izoh berish; tekshiruv natijalarini baholash.
Bugungi kunda SKB kompaniyasida qurilish buyumlari, 
konstruksiyalar va ashyolaming sifatini nazorat qiiishda asboblar- 
ning har xil turlari ishlab chiqariladi. Bunday asboblar yordamida 
islilatilayotgan konstruksiyalaming ahvoli, ularaing chidamlilik 
xususiyatlari, shuningdek, suv va nam ta’sirida ashyolar holati 
lo‘g‘risida axborat oüsh mumkin. SKB korxonalarida ishlab chi~ 
qarilayotgan bunday asboblar to ‘g‘risida qisqacha m a’lumotlar 
bilan tanishamiz.