Ащоли статистикаси

3.7. Аҳоли статистикаси маълумотларини ўзаро текшириш 
Ўтказилган аҳоли рўйҳати маълумотлари жорий ҳисоб маълумотлари 
билан мос келмайди. Аҳоли рўйҳати маълумотлари ишончлироқ, деб 
ҳисобланади. Баьзи ҳолларда жорий ҳисоб маълумотлари ишончлироқ. 
бўлиши мумкин. 

---

11 
Аҳоли статистикаси мълумотларини ўзаро текширишнинг энг оддий 
усули қуйдаги усулдир: аҳоли рўйҳати маълумотлари билан жорий ҳисоб 
маьлумотлари солиштирилади, иккиичи усул — мантиқий назорат, 
учинчиси— туман назортчилари ўтказган маҳсус тадқиқотлардан 
фойдоланиш (ФҲДЁ маълумотлари поликлиника, туғруқҳоналар ва ҳ.к.) 
маълумотлар билан солиштирилади. 
Бундай тадқиқотларнинг вазифаси, рўйхат тўлиқ ўтказилганини 
аниқлаш, туғилиш ва ўлишнинг, ҳисобга олишнинг тўлиқлигини аниқлаш, 
тузатиш киритиш коэффициентларини аниқлаш ва ҳоқазолардан иборат. 
1959 йили аҳоли рўйҳати маълумотлари, аҳолининг жорий ҳисоби 
маьлумотлари билан солиштирилган (болалар ёшига нисбатан). Шу 
мақсадларда 20 % танлама кузатиш ўтказилган. 
 
IV боб. АҲОЛИНИНГ ТАБИИЙ ХАРАКАТИ СТАТИСТИКАСИ 
4.1. Аҳоли табиий ҳаракатинниг умумий кўрсаткичлари 
Туғилган ва вафот этганлар, никоҳдан ўтган ва ўлганларнинг мутлақ 
сони аҳоли табиий ҳаракатининг интенсивлигини ифодалаб беролмайди. 
Аҳоли сони қанчалик кўп бўлса, туғилганлар сони ҳам, вафот этганлар сони 
ҳам шунча кўп бўлади. Аҳолининг табиий ҳаракати интенсивлиги ҳақида 
фикрлаш учун мутлақ миқдорлардан нисбий миқдорларга ўтиш керак. 
Бунинг учун туғилган ва вафот этганлар сонини аҳолининг ўртача сонига 
бўлиш керак. 
Туғилиш вафот этиш, никоҳдан ўтиш ва ундан ўчиш коэффициентлари 
қуйдагича аниқланади; 
Ҳар ҳил вақт оралиғда, туғилган ва вафот этганлар сони бир ҳил 
бўлмайди, вақт оралиғи қанчалик катта бўлса, уларнинг сони ҳам шунчалик 
катта бўлади. Бу кўрсаткичларни солиштириш мумкин бўлган ҳолга 
келтириш учун уларни қандайдир бир йилга келтирилади. У ҳолда туғилиш 
коэффициенти туғилганлар сони ўртача аҳоли сонига бўлинади ва вақт 
оралиғига кўпайтирилади. 
Аҳолининг табиий ҳаракати коэффициентлари, одатда, 1000 кишига 
нисбатан аниқланади ва натижа промилледа (%о) ифодаланади.