Асадуллаев М. М., Асланова С. М. Асаб касалликлари пропедевтикаси

10.5. Дори-дармон дискинезияси.
Дори-дармон дискинезияси деб аталадиган бир гуруҳ гиперкинезлар бор. Нейролептиклар, биостимуляторлар ва L-дофа препаратини олган беморларда нервнинг тўсатдан патологик беихтиёр ҳаракат қилиши билан намоён бўлади. Бу уч гуруҳ препаратлар мутлақо ҳар хил фармокологик хусусиятга эга бўлади, бироқ ана шу учта синфнинг ҳаммаси ҳам дофамин метаболизмига чуқур таъсир қилади. Дискинезиялар асосида дофаминергик- холинергик дисбаланс гипотезаси етади, шунга кўра, улар дофаминергик тормоз фаоллиги билан тарғил тананинг холинергик нейронларининг қўзғатувчи фаоллиги ўртасидаги мувозанатнинг бузилиши натижасида ривожланади.
Дискинезияларнинг қуйидаги учта асосий тури тафовут қилинади.
Ўткир дискинезиялар - аслига қайтадиган дистоник ҳаракатлар бўлиб, нейролептикларни қабул қилган дастлабки кунларда, уларнинг дозасини ошириб юборилганда пайдо бўлади.
Акатизия - руҳий ва ҳаракат нотинчлиги ҳолати бўлиб, ўша бир хил ҳолатда қолишнинг ҳеч хам иложи бўлмаслиги ва доимо ҳаракат нейролептиклар билан узоқ вақт даволанганда пайдо бўлади.
Кечки дискинезия уларга хорея, гемибаллизм, тиклар киради ва ҳоказо. Касалликни даволашнинг асосий усули нейролептикларни бекор қилиш билан бирга антихолинергик препаратлар, антигистамин воситалар буюришдир.
Гиперкинезларни даволаш
Экстрапирамида тузилмаларига таъсир қиладиган препаратлар (циклодол, артан, паркофан наком, L-дофа, седатив воситалар), антигистамин препаратлар метаболизмни яхшилайдиган антигистамин препаратлар (глютамин кислота, ноотроплар). Глютамин кислота, ноотроплар, витамин А терапия, витаминотерапия буюрилади. Эпилептик тутқаноқлар бўлганда -талвасага қарши ва дегидратация қиладиган препаратлар буюрилади.
Миянинг базал ядроларида стереотаксик операциялар битта ёки иккита пўстлоқости структураларни емиришдан иборат, бу патологик занжирнинг узилишига олиб келади, патологик занжирда гиперкинезларни ва мушак тонусини бузадиган импульслар айланади.