Arxeologiya

Mavzular	Jami	Ma’ruza
Seminar
1	Kirish.Arxeologiya fani va uning vazifalari.	4	2	2
2	Paleolit davri xususiyatlari.	4	2	2
3	Mezolit davri arxeologiyasi va uning o‘rganilishi.	4	2	2
4	Neolit davri arxeologiyasi.	4	2	2
5	Eneolit davri xususiyatlari. Bronza davri va uning o‘rganilishi. So‘ngi bronza va ilk temir davri.	4	2	2
6	Qadimgi davr arxeologiyasi.	4	2	2
7	O‘rta asrlar davri arxeologiyasi.	4	2	2
	Jami	28	14	14

1-mavzu. Kirish. Arxeologiya fani va uning vazifalari. (2 soat ma’ruza, 2 soat seminar)
Arxeologiyaning tarix fanini tarkibiy qismi sifatida shakllanishi va rivojlanishi. Arxeologik va yozma manbalar o‘rtasidagi farq. Arxeologik yodgorliklar va ularning turlari. Arxeologik tadqiqot uslubiyati. Arxeologik madaniy qatlam. Arxeologik sana va davrlash. Tarixiy va arxeologik davrlashtirishning o‘ziga xos xususiyatlari. Arxeologiya fanining gumanitar va tabiiy fanlar bilan aloqalari. Arxeologik tadqiqotlar bilan bog‘liq eng yirik kashfiyotlar va ularning jahon tarixi va madaniyatini o‘rganishdagi ahamiyati. O‘zbekistonda arxeologiya fanining taraqqiyot bolqichlari. Hozirgi bosqichda arxeologiya fani oldida turgan vazifalar va muammolar.


2-mavzu: Paleolit davri xususiyatlari. (2 soat ma’ruza, 2 soat seminar)

Paleolit so‘zi ma’nosi, sanasi. Paleolit davrining bosqichlari. Paleolit davri va uning o‘rganilishi. Insoniyat tomonidan yer yuzining o‘zlashtirilishi. Kishilik tarixining Olduvay bosqichi. Ashel’ davri. Tosh qurollari.Kertma texnika Selungur O‘rta Osiyodagi eng qadimgi ajdodlar manzilgohi. Selungur va Ko‘lbuloq yodgorliklari. Must’e bosqichi. Teshiktosh must’e davrining noyob yodgorligi. Obirahmat g‘or makoni, Xo‘jakent manzilgohi, Omonqo‘ton g‘or makoni,Takalisoy g‘ori, Qo‘tirbuloq makoni, Zirabuloq makoni, Go‘rdara g‘or makoni,Qopchig‘ay ustaxonasi,Uchtut yodgorligi.Diniy tasavvurlarning ilk ko‘rinishi. Yuqori paleolit. Tabiiy iqlimning o‘zgarishi. Bu davrning hayvonot va o‘simliklar dunyosi. Yuqori paleolit davri odamlari hayotida yuz bergan buyuk o‘zgarishlar va ibtidoiy jamoatchilik tarixining boshlanishi. Yuqori paleolit davri yodgorliklari. Samarqand makoni,Siyobcha qarorgohi,Xo‘jamazgil qarorgohi, Bo‘zsuv. Uzoq Sharq va janubiy-sharqiy Osiyo tosh davri yodgorliklari.

3-mavzu. Mezolit davri arxeologiyasi va uning o‘rganilishi.
(2 soat ma’ruza, 2 soat seminar)
Mezolit so‘zi ma’nosi, sanasi. Mezolit davrining bosqichlari.Azil,Tardenuaz Mezolit davrida tabiiy iqlim sharoiti. Mezolit davrida yuz bergan buyuk kashfiyotlar. O‘q-yoy,mikrolit qurollar. Urug‘chilik tuzumi va aholining turmush tarzi. Mezolit davri yodgorliklari xarakteristikasi. Ko‘shilish, Obishir, Machay, Ayrtom yodgorligi. Ilk mezolit davriga oidQo‘shilish makoni Toshkentning g‘arbida qadimgi Bo‘zsuv anhorining chap sohilidan topilgan. Farg‘ona vodiysida va uning janubidagi tog‘li hududlarda mezolit davri makonlar ancha ko‘p topilgan. Farg‘ona vodiysining janubidagi Qatron tog‘idan topilgan Obishir I va Obishir V g‘or-makonlarini O‘rta mezolit bosqichiga oid. Machay g‘or makoni mezolitning so‘nggi bosqichiga oid yodgorlik. Mezolit davri mehnat qurollari. O‘q-yoyning kashf etilishi. Mezolit davrida ko‘mish marosimi. Mezolit davrida tasviriy san’at. Qoya tosh suratlari va ularning diniy, ma’rifiy va ilk estetik tasavvurlar ob’ekti ekanligi.