Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet69/350
Sana31.01.2022
Hajmi2,03 Mb.
#419639
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   350
Bog'liq
AZIMOV English grammar in Uzbek

he 
nor 
they live
 in town. 
 
NOTE:
Ma’lumki, 
some, any, many, much, every, each, all, most, both, either, 
neither
olmoshlari ot bilan
 
hech qanday vositasiz, to’g’ridan- to’g’ri bog’lana oladi:
 
Some books – every books – many books – many books – both books – each books – 
any books – all books. 
Ammo 
bu olmoshlardan so’ng kelgan otlar oldidan aniq artikl, egalik 
olmoshlari va ko’rsatish olmoshlari kelsa, bu olmoshlardan so’ng doimo “of ” 
predlogi ishlatiladi:
Some of 
the 
books - some of 
my
 books – some of 
these
 books. 
Much of 
the
 time – much of 
my
 time – much of 
this
 time. 
Every one of 
the 
books – every one of 
my 
books – every one of 
these
 books. 
All (of ) 
the
 books – all (of ) 
my 
books – all (of )
 these
 books. 
Both (of ) 
the
 books – both (of) 
my
 books – both (of ) 
these
 books 
 
AUXILIARY VERBS 
(Yordamchi fe’llar) 
Ingliz tilida 3 ta asosiy yordamchi fe’llar bor: 
2)
 
to be – bo’lmoq 
3)
 
to do – qilmoq 


50 
4)
 
to have – bor bo’lmoq, ega bo’lmoq. 
1)
 
“To be” fe’li 
gapda hech qachon ish- harakat bajarilishini ko’rsatmaydi, balki 
har doim holatni ifodalab keladi. 
“to be” fe’lining hozirgi zamonda 3 ta shakli 
bor:
Am – I Is – he, she, it Are – we, you, they 
 “To be” fe’lining gapdagi asosiy vazifasi: 
ega va kesimni bir- biriga bog’lash. 
“to be” fe’li gapda asosan
ot, sifat, sifat + ot, son, ravish 
so’z turkumlari bilan birikib 
keladi:
 
I am a 
student 
(ot) 
I am 
clever 
(sifat)
I am a 
clever student
 (sifat+ ot) 
I am 
20
 (son) 
I am 
here 
(ravish) 
“to be” fe’lining bo’lishsizlik shakli
“am, is, are” ga 
“not”
inkor yuklamasini 
qo’shish bilan yasaladi: 
am 
S = is + not… 
are 

I am 
not
 a student 
This is 
not
 a book 
These are 
not
 books 
The teacher is 
not
 in the room 
Teachers are 
not 
in the room. 
“to be” fe’lining so’roq shaklida “am, is, are” egadan oldinga chiqadi: 
Am
Is + S + …? 
Are 

Am
 I a student? 

Is 
this a book? 

Are 
these books? 

Is
 the teacher in the room? 

Are
 teachers in the room? 
 
2)
 
“to do” fe’li 
ish- harakat bajarilishiga nisbatan qo’llanilib, 
uning gapdagi 
asosiy vazifasi, mustaqil fe’llarni bo’lishsiz va so’roq shakllarga 
aylantirishdan iborat.
Mustaqil fe’llar – o’z mustaqil ma’nosiga ega bo’lgan va gapda biror bir ish- 
harakat bajarilishini ko’rsatuvchi fe’llar hisoblanadi. Uning asosiy kamchiligi: 
gapda bo’lishsiz va so’roq shakllarni o’zi yasay olmaydi. 
Hozirgi noaniq zamonda 
3- shaxs birlikda barcha mustaqil fe’llarga –s va –es shaxs qo’shimchalari qo’shiladi. 
Hozirgi noaniq zamonda, “to do” fe’lining 2 ta shakli bor: 
Do – I, we, you, they 
Does – he, she, it 
For examples:
to run – yugurmoq to teach- o’qitmoq 
to go – bormoq to finish – tugatmoq 
I run every morning - He run
s
 every morning 
You teach children – She teache
s
 children 
They go to school – John go
es
 to school 
We finish work at 6 – Shohida finish
es
 work at 6. 


51 
Bo’lishsiz shaklda,
“do” va “does” yordamchi fe’llariga “not” inkor yuklamasi 
qo’shiladi. 3- shaxs birlik uchun 
“does not”
qo’llanadi va mustaqil fe’llarga 
qo’shilgan 
–s
va 
–es
qo’shimchalari tushib qoladi: 

do not
 run every morning – he 
does not
 run every morning 
You 
do not
 teach children – she 
does not
 teach children. 
So’roq shaklda,
“do” va “does” yordamchi fe’llari egadan oldinga chiqadi: 

Do
 you run every morning? – 
Does 
he run every morning? 

Do 
you teach chilren? – 
Does
 she teach children? 
3)
 
“to have” fe’li
yordamchi fe’l ma’nosida 
“bor bo’lmoq, ega bo’lmoq” 
ma’nosida
narsa- predmetning kimgadir tegishli ekanligini yoki kishining biror 
bir narsa- predmetga egaligini ko’rsatadi. 
“to have” fe’lining hozirgi noaniq 
zamonda 2 ta shakli bor: 
Have – I, we you, they 
Has – he, she, it 
For examples:
I
 have
 a book – meni kitobim bor. 
He 
has 
a car – uni mashinasi bor. 
“to have” fe’lining bo’lishsiz shakli 2 yo’l bilan yasaladi: 
a) “have” ga “not” inkor yuklamasini qo’shib:

have not
 a book 
He 
has not
 a car. 
b) “do” va “does” yordamchi fe’llariga “not” inkor yuklamasini qo’shib: 

don’t 
have a book 
He 
doesn’t 
has a car. 
So’roq shakli ham 2 xil yo’l bilan yasaladi: 
1)
 
“have” va “has” egadan oldinga chiqadi: 
Have 
you a book?
 Has
 you a car? 
2)
 
“do” va “does” egadan oldinga chiqadi: 
Do 
you have a book?
Does 
he has a car? 
Have – “bor bo’lmoq, ega bo’lmoq” ma’nolarida davom zamonlarda 
qo’llanila olmaydi. 
 
b) “to have” fe’li fe’li gapda ot bilan birikib kelib, “qilmoq, bajarmoq” 
ma’nolarida mustaqil fe’l bo’lib keladi: 
To have breakfast = to eat breakfast (nonushta qilmoq) 
To have a test = to do a test (test bajarmoq) 
To have a chat = to talk (suhbat qurmoq, gaplashmoq) 
“Qilmoq, bajarmoq” ma’nosida “to have” fe’li
qaysi zamonda qo’llansa, o’sha 
zamondagi yordamchi fe’l bilan bo’lishsiz va so’roq shakllarga aylantiriladi va bu 
ma’noda davomli “continuous” zamonlarda qo’llanadi: 
Bo’lishli shaklda:

have
 breakfast every morning 
He 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   350




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish