Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

celle
lar 
deyiladi. Keng zonali kompyuter tarmog’ining WANlarni topologiyasi irregulyar (noto’g’ri) 
sxemada bo’ladi. 
Nazorat savollari 
1.
Kompyuter tarmog’i deb nimaga aytiladi? 
2.
Kompyuter tarmoqlari bir-biridan nima bilan farqlanadi? 
3.
Lokal kompyuter tarmog’i deganda nimani tushinasiz? 
4.
Shahar miqyosidagi kompyuter tarmog’i deganda nimani tushinasiz? 
5.
Keng zonali (global) kompyuter tarmog’i deganda nimani tushinasiz? 
6.
Bu tarmoqlarning topologiyalari qanday bo’ladi ? 
7.
Router nima vazifani bajaradi? 
8.
Subnetning vazifasi nimadan iborat? 
9.
Ikki nuqtali model deb qanday modelga aytiladi? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mavzu: Internet global kompyuter tarmog’i. Elektron pochta. INTERNET EXPLORER 

---

131 
dasturi 
 
Reja: 
1.
Internet tarixi 
2.
Internetning information va kommunikatsion funktsiyalari 
3.
Internet Explorer dasturi bilan tanishish 
 
 
Tayanch iboralar
: Internet, TCP/IP, World Wide Web, HTML, Virtual, giper bog’lanish, 
To’g’ridan-to’g’ri ulanish, SLIP va PPP, ”Chaqiruv” bo’yicha ulanish 
 
Internet tarixi. 
Internet bu XX asrda kashf etilgan telekommunitsion va kompyuter tarmoqlar majmuidir. 
Uning tarixi 1960 yillaridagi Karib majorasidan sung, AQSHning ilmiy markazlaridan biri bo’lgan 
RAND CORPARATION
korxonasi birinchi marta butun mamlakatni qamrab oladigan 
markazlashmangan kompyuter tarmog’ini yaratishni taqlif qilgandan boshlanadi. Bu loyihani 
amalaga oshirishdan Maqsad harbiy muassasalar, ilmiy va o’quv markazlari kompyuterlarni bir 
tarmoqqa birlashtirib, boshqarishni markazlashtirish edi. Maqsad yadro quroli xujumiga ham, 
tarmoqning bir necha qismi ishdan chikkan holda ham ishlash faoliyatini saqlab qoladigan tizimni 
yaratish edi. Bunday tizimni tarmoqlar soni ko’p bo’lgandagina amalga oshirish mumkin edi. 
Shunday qilib Internetga asos solindi. 
1964- yili 4 tarmoqdan iborat AQSH ning eng nufuzli tekshirish institutlarida joylashgan 
ARPANET
tarmog’i yaratildi. Boshida olimlarning tadqiqot ishlarida foydalanilgan tarmoq, 
keyinchalik ularning safsata sotishning sotishning kompyuterlashgan zanjiriga aylanadi. Ammo 
shunday tarmoq yaratishning o’zi katta muvaffaqiyat edi. 70-yillarda tarmoq ancha o’sdi. Endi 
tarmoqning tuzilishi unga xoxlagan kompyuterlarni ulash imkoniyatini berdi. Keyinchalik 1974-
yilda tarmoqlarni birlashtiruvchi TCP/IP protokoli tuzildi va tarmoqning rivojlanishiga turtki bo’ldi. 
Chunki tarmoqqa ixtiyoriy kompyuterni ulash imkoniyati paydo bo’ldi. 1983-yilda