Архитектура ва шахарсозлик асослари



Download 0,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/18
Sana21.02.2022
Hajmi0,53 Mb.
#66376
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Bog'liq
arxitektura va shaxarsozlik asoslari

Назорат саволлари: 
 
1. Томлар ва томёпма нима? 
2. Нишабли томларнинг турлари? 
Адабиёт: 
1. В.А. Неелов «Гражданские здания» М., Стройиздат 1988г. 


 Маъруза 10. 
Фукаро биноларини асосий хажм лойихалаштирувчи схемалари. 
Режа: 
1. Хажм-лойихалаш карорлари тугрисида умумий маълумотлар. 
2. Турли иклим шароитларида уйларни лойихалашни узига хос
хусусиятлари. 
Жамоат биноларини хажм-лойихалаш буйича карорларини турлича
булишига карамасдан уларни композициясини учта тури устида тухталиб
утамиз. Булар, кориор, зал ва анфилада турларидир.
Коридор типидаги композицияларда бир нечта хоналар (иш
хоналари, умумий ётокхоналар, палаталар умумий коридор билан
бирлаштирилади. 
Анфилада композицияларида кетма-кет жойлашган хоналар бир-
биридан утувчи булади. Бундан композиция йирик дуконлар, музейларга
хос. Бунда харид килиш ва эконозицияларни томоша килиш айланма
харакатланиши имконияти булади. 
Зал типидаги хажм-лойихалаш карорларида (ечимларида)
марказлашган композицияни асоси булиб зал (томошабинлар утирадиган,
савдо, мутолаа киладиган, кургазма) хисобланиб, колган хоналар асос
атрофида жойлашади. Шунингдек, юкорида куриб чикилган элементларни
бир-бирига уйгунлаштириш асосида аралаш композициялар хам
кулланилади. Бинонинг ички макон композицияси (интерьер) уни хажм-
лойихалаш карори ечими билан богланган булиши керак.
Жамоат биноларида асосий, ёрдамчи, коммуникация хоналари
булади. 
Асосий хонала жамоат биносини асосий функционал
белгиланганлигига мувофик лойихалаштирилади. Бундай хоналарга синфлар
укув биноларидаги заллар, маъмурий бинолардаги идоралар хоналари ва
бошкалар киради. 
Турар жой бинолари одамларни доимий, вактинчалик ва киска
муддатда яшаши учун белгиланган. Каватларга кура бинолар кам каватли
(1-2 кават), уртача каватли (3-5 кават), куп каватли (9-16 кават), юкори
каватли (17-26 кават) ва баланд (25 каватдан куп) булади. Курилиш
характерига кура шахар ва кишлок учун; функционал белгиланганлиги
буйича квартирали, мехмонхона, ётокхона ва уй-интернатларга булинади.
Квартирали уйлар. Улар турли сонли таркибига эса булган одамлар,
оилаларни доимий яшаши учун мулжалланган. куриш характерига кура
улар участкадан чикиш йули билан томоркали камкаватли уйларга (шахар
ва кишлоклардаги ишчи поселкалари), шахар типидаги умумий
коммуникация тугунидан квартирага кирадиган, яъни зинапоялар, коридор,
галерия (секцияли, коридорли ва галерияли уйлар) оркали кириладиган
уйларга булинади. 


Секцияли уйлар. Ушбу уйлар уй-жой курилишида кенг таркалган
булиб, яшайдиган секциялардан иборат булади. У битта зинапоя билан 
бирлаштирилган. Хар каватда кайтариладиган квартиралар гурухидан
иборат.
Коридорли уйлар. Бундай уйларда уйга кириш умуми коридор
ёрдамида ва ушбу коридор зинапоя билан уланган бир неча квартиралар
булади. Умумий коридорларнинг узунлиги булмаслиги ва хар иккала ён
томонидан ёруглик тушган такдирда 40 мдан ошмаслиги керак. коридор
жуда узун булса, у холда уларни кенгатиришлган кисмлари – холлар, кузда
тутилади. Уларни оралиги 20 м куп булмаслиги ва хол билан коридор
торцидаги дераза тиркишлари тешиклари, ёриклари уртасидаги оралик 30 м
кул булмаслиги керак.
Галереяли уйлар. Бу хар бир каватда очик ёки ойна билан
тусилган бир тарафлама чикишга эга булган ва зинапоя билан туташган
квартиалар йигиндисидир. Галереяли уйлар кам сарфли хисобланади, лекин
уларни факат жанубий туманларда куриш максадга мувофик булади. 
Мехмонхоналар (умумий турдаги, сайёхлик (туристик) курорт). Улар
одамларни киска муддат яшашига мулжалланган. Умумий типдаги
мехмонхоналар 15, 25, 50, 100, 200, 300, 400, 500, 800 ва 1000 та жойга,
туристик ва курорт мулжалланган мехмонхоналар 300, 500, 800 ва 1000 та
жойга мулжалланади. 
Ётокхоналар. Улар олий урта-махсус ва касб-хунар коллежларини
студентларини укиш даврида вактинча яшаши учун мулжалланган.
Ётокхоналар секцияли ва коридорли типдаги уйларда жойлаштирилади.
Кариялар учун уй-интернатлар. Улар кариялар, бир узи колган
ногиронлар ва соглиги туфайли доимий назоарт остида булиши керак
булган эр-хотинлар учун мулжалланган. 
Турли иклим шароитларида уйларни лойихалаштиришни узига хос
хусусиятлари. Турар жой уйларини турли-туман архитектура куриниши куп
жихатдан табиат ва иклим шароитидан, шунингдек курилиши туманинг
миллий анъаналарига кура белгиланади. I ва II иклим туманлар учун
лойихалаштириладиган уйларда асосий эътибор шинамлик, иссикликни
саклашни таъминланишига каратилади. Кескин иклим шароит булган
ерларда уйларни куришда усти ёпилган утиш жойлари, яъни уйларни
жамият бинолари билан туташтирувчи ерларни усти бекилган холда
лойихалаштирилади. Енгил пневматик копламалар билан таъминланган
сунъий микролиматли поселкаларни барпо этиш буича изланишлар олиб
борилмокда.
Жанубнинг табиат-иклим шароитида биноларни куёш нуридан
химоялаш алохида ахамият касб этади. Бунинг учун куйидагилар зарурдир: 
- бинони тугри ориентациясини танлаш яъни бинони тугри
жойлаштириш. 
- хоналарни тугри (сквозной) ва бурчак остида шамоллатишни
таъминлаш. 


- архитектура воситаларини куллаш (соябонлар, (тусиклар),
кукаламзорлаштириш ва бошкалар); 
- ёзга булмулжалланган хоналардан кенг фойдаланиш; 
- юкори даражада иссикликни сакловчи (теплоизомории) хамда
вентиляцияни бажарувчи конструкцияларни куллаш. 
Назорат саволлар: 
1. Биноларни асосий хажмни режалаштирувчи карорлари (ечимлари). 
2. Кариялар яшайдиган уй-интернатлар нима учун мулжалланган? 
3. Иссик иклимли жойларда уйларни исиб кетишидан химоялаш
учун нима килиш керак? 
 
Адабиёт: 
2. В.А. Неелов «Гражданские здания» М., Стройиздат 1988г. 

Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish