Арабов Н. У. – Самду ―Инсон ресурсларини бошқариш‖ кафедраси профессори и ф. д. Артиков З. С. – Самиси ―Тармоқлар иқтисодиѐти‖ кафедраси мудири, доц в. б

 
1.2.
 
Шарқ мутафаккирлари таълимотларида меҳнат фаолияти ва 
ижтимоий-иқтисодий муносабатларнинг ўрни. 
Ўрта Осиѐ халқларининг иқтисодий билимларини эгаллашларида 
ислом динининг тарқалиши, унинг иқтисодий ғоялари ижобий аҳамиятга 
эга бўлган. Маълумки, ислом иқтисодий ғоялари мусулмонларнинг 
муқаддас китоби «Куръони Карим»да, Пайғамбаримиз 
Муҳаммад Мустафо 
саллаллоҳу алайҳи васаллам (570-632) Х
адисларида, машҳур «Муҳтасар» 
деб номланган китобда ва бошқа кўплаб тарихий китобларда ўз ифодасини 
топган.
«Куръони Карим»да иқтисодиѐтга оид жуда кўп кўрсатмалар билан 
бир қаторда меҳнат қилиш ва меҳнат орқали ҳаѐт кечиришга даъват 
қилинган. Меҳнат ҳар бир мусулмон учун ҳам бу дунѐ, ҳам у дунѐда ҳаловат 
кўришнинг манбаи деб тушунтирилади.
Инсон жамики бойликлари, ҳаѐт қувончларини меҳнат, фақат меҳнат 
орқали яратади. «Ислом иқтисодиѐти» мафкурачилари ҳам меҳнат ва 
меҳнаткашликни улуғлайдилар, унинг илдизларини ислом кўрсатмалари 

---

билан боғлайдилар. Меҳнатни мусулмон одамнинг муқаддас вазифаси, 
ижтимоий тараққиѐтнинг сўзсиз шарти деб биладилар. Масалан, Муҳаммад 
аш-Шарани «Исломда ижтимоий кафолат» деган китобида шундай ѐзади: 
«Меҳнат – муқаддас иш бўлиб, ислом унга жиддий муносабатда бўлишга 
даъват этади. Инсон меҳнати унинг ақли ва танасининг фаолиятидир. 
Кўпинча инсон меҳнатдан завқ-шавқ олади. Меҳнат ижтимоий зулмга 
қарши йўлдир».
Амир Темурнинг
иқтисодий ғоялари унинг «Темур тузуклари» 
асарида баѐн этилган. Унда соҳибқироннинг мамлакатни бошқариш, уни 
ривожлантириш қоидалари, йўл-йўриқлари ўз ифодасини топган. Асарда 
иқтисодиѐтни ташкил этиш, барқарорлаштириш, тартибга солиб бориш, 
меҳнат ва уни ташкил этиш масалаларига кенг ўрин берилган.