Arab xalifaligi va musulmon huquqi

Islomda oqimlar va mazhablar
slomda yuz bergan dastlabki ixtiloflar natijasida VII asrning II yarmida unda uchta asosiy yo`nalish - xorijiylar, sunniylar, shialar paydo bo`lgan.

Xorijiylarning bo`linishi jarayonida paydo bo`lgan sektalar (azraqi-lar, sufriylar va boshqalar) asosan o`rta asrlarda yo`qolib ketib, ulardan faqat bittasi ibodiylar (abodiylar) hozirgacha saqlanib qolgan.

Sunniylik eng katta yo`nalish bo`lib (hozir jahondagi barcha musul-monlarning qariyb 92,5 foizi sunniylar hisoblanadi), u islomda doimo ortodoksal oqim deb tanilgan, unda ixtiloflar kam bo`lgan. Shuning uchun sunniylik ichidan o`rta asrlarda hech qanday sektalar ajralib chiqmagan. Yangi davrda vahhobiylar diniy-siyosiy oqimi va o`ziga xos sekta sifatida shakllangan ahmadiya sunniylikdan ajralib chiqqan.

Shialik sunniylikka nisbatan oppozitsiyada turgan yo`nalish bo`lib, undan bir necha sekta ajralib chiqqan. O`rta asrlardayoq yo`qolib ketgan qarmatlar, hashshoshiylar, hozirgacha mavjud bo`lgan imomiylar, ismoi-liylar, druzlar, zaydiylar, nusayriylar (alaviylar), aliilohiylar, yangi davrda paydo bo`lgan bobiylar, behoiylar shular jumlasiga kiradi.