Қарақалпақстан республикасы

VI sinf uchun 6-laboratoriya ishi.
1. Shayinli tarozi yordamida jismning massasini o'lchash.

2. Qattiq jismlarning zichligini aniqlash.

3. Dinomometr yordamida kuchlarni o'lchash.

4. Richagning muozanat shartini o'rganish.

5. Termometr yordamida suyuqlik va havoning temperaturasini aniqlash.

6. Yassi ko'zgu yordamida yorug'likning qaytishini o'rganish

6-sinf

№1Laboratoriya ishi

Shayinli tarozi yordamida jisimning massasini o'lchash.

Ishning maqsadi:

Shayinli tarozidan foydalanishni va u yordamida jismlarni massasini aniqlashni o'rganish.

Kerakli jihozlar:

Tarozi, mayda tarozi toshlari, massalari har-xil bo'lgan jismlar.

Ish tartibi:

1.O'lchov qoidalarini saqlab 0.1 gacha aniqlikda qattiq jismlarning massasini aniqlash.

2. Shayinli tarozining tuzilishi, turli massaga ega bo‘lgan tarozi toshlari bilan tanishish

3. Jism massasini o‘lchashdan oldin tarozi muvozanatga keltiriladi. Lozim bo‘lsa, pallalarga qog‘oz parchalari qo‘yiladi.

4. Massasi aniqlanadigan jismni tarozining chap pallasiga, toshlarini o‘ng pal lasiga qo‘yi ladi.


5. Tarozini buzib qo‘ymaslik uchun toshni taxminan jism massasiga yaqinrog‘ini tanlab qo‘yiladi. Juda ko‘p farq qiluvchi toshni qo‘yganda tarozining og‘ishi chegaradan chiqib ketishi mumkin.

6. Tarozi pallasiga ho‘l, if los, issiq jismlarni qo‘yish mumkin emas. Unga suyuqlikni bevosita quyish, idishsiz sochilib ketuvchi narsalar (shakar, tuz)ni ham solish mumkin emas.

7. Tarozida faqat uning pasportida yozilgan yukdan ortiqcha yukni tortish mumkin emas.

8. Kichik massali toshchalarni faqat pinset (mo‘ychinak) yordamida idishidan olib pallaga qo‘yiladi. Chunki qo‘l bilan ushlansa, qo‘ldagi nam va yog‘ tosh chaga o‘tib, uning massasiga ta’sir qilishi mumkin.

9. Pallaga qo‘yilgan tosh yengil bo‘lsa, unga chamalab yengilroq toshdan boshlab qo‘shib borish kerak.

10. Tarozi muvozanatga kelib, strelkasi nolni ko‘rsatsa yoki u pallalar qo‘yilgan tomonlarning ko‘rsatkich uchlari bir to‘g‘ri chiziqqa kelsa, palladagi toshlar massalarining yig‘indisi hisoblanib yozib olinadi.

11. Tarozida suvsiz bo‘sh stakan massasi m_st tortib olinadi

12. Stakanni palladan olib, unga ma’lum miqdorda suv quyiladi.

13. Suvli stakanni tarozi pallasiga qo‘yib, massasi m_st.suv o‘lchanadi.

14. m_suv=m_st.suv-m_st formuladan stakandagi suv massasi aniqlanadi.

2) O'lchov natijalari quyidagi jadvalga yoziladi.

№