Қарақалпақ МӘмлекетлик университети экономика кафедрасы микроэкономика пәнинен

15. Монополисттиң улыўма қәрежетлери функциясы TC=900+15Q+Q² ге тең. Монополист шығарылып атырған өнимин тек ғана 3 базарға жеткерип береди: биринши базарда өнимге болған талап функциясы Q₁=800-2P_1, екинши базарда Q₂=1200-4P₂ ҳәм үшинши базарда болса Q₃=600-P₃ көринисинде берилген. Монополисттиң улыўма пайдасы максимал болыўы ушын өнминиң баҳасы ҳәм көлеми ҳәр бир базарда қандай болыўы керек?
XII БАП. БӘСЕКЕЛЕСКЕН МОНОПОЛ БАЗАР ҲӘМ ОНЫҢ НӘТИЙЖЕЛИЛИГИ

Темаға тийисли мәселер ҳәм тапсырмалар үлигили шешимлери


1. Олигаполист бир айда 3 мың дана товар ислеп шығаратуғын еди, бирақ келеси айдан 4 мың дана өним өндиристи жобаластырмақта. Егер оның өнимлерине айлық талап функциясы Q=7000-P көринисинде болса, келеси айда оның пайдасы қандай өзгереди?
Шешими:
Өнимге талап функциясы Q=7000-P ден баҳаны тапсақ P=7000-Q болады.
Q=3000 дана болғанда өним баҳасы P=7000-3000=4000 болады дәрамат болса TR=P×Q=3000×4000=12 млн ге тең.
Q=4000 дана болғанда өним баҳасы P=7000-4000=3000 болады, дәрамат болса TR=P×Q=4000×3000=12 млн ге тең болады.
Екеўинде де бирдей дәрамат муғдары, бирақ өним көлеми артқанда оның қәрежетлери да артады. Соның ушын өним көлеми 4000 дана болғаннан кейин олигаполист пайдасы кемейеди.
Жуўап: Кемейеди.


2. Монополист өним өндирис көлемин келеси айдан кемейтирмекши. Ҳәзир ол айына 2 мың дана өним ислеп шығарады кейинги айдан болса өндирис көлемин 50% ге қысқартырмақшы. Оның пайдасы қандай өзгереди, егерде монополист өнимине болған базар талабы функциясы 3000-2×P көринисинде болса?


Шешими:
Өнимге талап функциясы Q=3000-2×P ден баҳаны тапсақ, P=1500-0.5Q тең болады.
Q=2000 дана болғанда өним баҳасы P=1500-1000=500 болады, дәрамат болса TR=P×Q=2000×500=1 млн ге тең.
Келеси айдан өним көлеми 50 % ге кемейсе 2000×0.5=1000 дана өним ислеп шығарылады.
Q=1000 дана болғанда өним баҳасы P=1500-500=1000 болады, дәрамат болса TR=P×Q=1000×1000=1 млн ге тең болады.
Екеўинде де бирдей дәрамат муғдары. Өним көлеми көбейсе оның қәрежетлери да артады, соның ушын өним көлеми 1000 дана болғаннан кейин монополисттиң пайдасы артады.