Қарақалпақ халық ертеклери

Жоқлаў

Қараман деген қатты ағаш, Қайрылмас-аў деп едим,

Әкеден туўған алты перзент, Айрылмас-аў деп едим.
Ҳаўадан келген паршаның,
Қатларын таппай жаздырдық, Тилеп алған балалардың, Айырмас едик баласын,
Сағынады-аў ағасын.

Ҳаўада ғазлар парласа, Жерде қарлар суў болар, Баўырым деп жыласам,

Кӛзимниң жасы кӛл болар, Кӛзимниң жасы қойныма, Баўырымнан айырған,
Обалым душпан мойнына.

Қара бир таўдың жүйеси, Жайылар байдың түйеси, Салыўлы тӛсек салқын үй, Ким болар буның ийеси.

Үй айлана ший туттым, Келер ме деп кӛз туттым,

Келмесин оның билген соң, Запыран қусып, қан жуттым.

Шар айнам мениң шатнады, Жан ағам мениң атланды, Атланған жерин сорасаң,

Сейдемет бийдиң қаласы, Тоқтаған жерин сорасаң, Шыбыла шыйық даласы.

Мингеним киси бийеси, Саўғаным киси түйеси, Ашыўы келсе бир күни, Алып кетер ийеси.

Ҳаўадан ушқан ақ суңқар, Қанаты менен жер сыйпар,
Ӛзиңнен қалған жалғыздың, Маңлайынан ким сыйпар.

Жылқы ишинде жас қулан, Топырақ жалап торығар, Алтын сүйек әдиўлим,

Жер астында тотығар.

Бәдик

Ҳаў бәдик, кӛшер болсаң бийлерге кӛш, Қасын қағып, қабағын сүзгенге кӛш, Буннан жайлаў таппасаң мен айтайын, Бул дүньядан гүдерин үзгенге кӛш.

Ҳаў бәдик, кӛшер болсаң боянға кӛш, Топырақ жалап тоймаған шаянға кӛш, Оннан жайлаў таппаса мен айтайын, Кишкенениң жүйриги қоянға кӛш.

Айтайын, ал, айт десең бәдик обар, Ем болар дәрттиң басын тәўип табар,

Ҳаў бәдик, кӛшер болсаң бийлерге кӛш, Ханнан алған шекпенин саған жабар.

Бәдик ала,

Бәдикти кеширегӛр Аллатаала, Бәдикти кеширмесең Аллатаала, Кейниңнен жиберемен отлы шала.

Не болды бул бәдикке қызыл жуўап, Бири қысқа, бири узын қосылған бап, Бас жағынан бәдикти айтқанымда, Аяқ ушына кетпейме аттай шаўып.

Бурма бәдик,

Бурылып босағада турма бәдик, Бурылып босағада турсаң бәдик, Ийесиниң кеўлине келер бәдик.
Ҳаў бәдик, кӛшер болсаң қалаға кӛш, Қаладан да армаған далаға кӛш, Оннан жайлаў таппасаң мен айтайын, Қылышынан қан тамған ханларға кӛш.

Ҳаў бәдик, кӛшер болсаң үйлерге кӛш, Оннан жайлаў таппасаң мен айтайын, Пуқарадан пул жеген бийлерге кӛш.

Таўларға кӛш,

Таў үстинде қызыл гүл баўларға кӛш, Оннан жайлаў таппасаң мен айтайын, Қылышынан қан тамған жаўларға кӛш.

Арбаға кӛш,

Азан менен шақырған ғарғаға кӛш, Оннан жайлаў таппасаң мен айтайын, Жаяўлардан ҳақы алған дарғаға кӛш.

Бәдик кӛшип баратыр суўдан асып, Таўдан асқан булт пенен араласып, Услап берген бәдикке ийе болмай, Не болды қудам саған қара басып.

Бәдик кӛшип баратыр әреп жаққа, Мингесип қайшы қулақ арғымаққа,

Кӛшер болсаң ҳаў бәдик, тезирек кӛш, Шоманайдың аржағы шӛл-қурғаққа.