Aqshning vetnamdagi harbiy va siyosiy ekstansiyasi (1950-1975)

⁶² U yerda. -L. 172

34

iqtisodiy missiya turli sohalarda harakat qildi: qayta tiklangan magistral va ko`priklar, birlashgan «strategik o`zini o`zi himoya qiladigan» qishloqlar va boshqalar.
AQShning Vetnamdagi xarajatlari va ularning har tomonlama puxtaligi AQShning Vetnamdagi siyosatida mintaqadagi o`z pozitsiyalarini mustahkamlash yo`nalishida keskin o`zgarganligidan dalolat beradi.
1953 yil yanvar oyida hokimiyat tepasiga kelgan Duayt Eyzenxauerning respublikachi ma`muriyati AQSh siyosatini yanada dinamik va samarali qilishga intildi, Vetnamdagi tashqi siyosat dasturini qayta ko`rib chiqishga harakat qildi va AQShning milliy ozodlik harakatiga javobi qanday o`rin tutishi kerakligi haqida xulosa chiqarishga harakat qildi. unda egallash. Shu bilan birga, Amerika tashqi siyosatining strateglari «tug`ish» doktrinasi postulatlariga muvofiq, AQShning Vetnamdagi siyosatining antikommunistik yo`nalishini yangi nazariy asoslashni ishlab chiqdilar. Vetnamga modernizatsiya qilingan yondashuvning ushbu kontseptual ekvivalenti D. Eyzenxauer tomonidan ommalashtirilgan, garchi undan oldin ma`lum bo`lsa ham, «tushgan domino» nazariyasi edi. O`sha yillarda u Osiyoni domino bilan solishtirgan. «Agar, – dedi u, – ulardan hech bo`lmaganda bittasini nokaut qilsa ... qolganlari bilan nima bo`lishi aniq, ular darhol ag`dariladi. Bu eng chuqur oqibatlarga olib keladigan parchalanishning boshlanishi jarayonidir.
Shunday qilib, AQSh Vetnamdagi o`z pozitsiyalarini yo`qotishini Janubi-Sharqiy Osiyoning boshqa mamlakatlaridagi nazorat ostidagi rejimlarning milliy ozodlik harakatining muqarrar hujumi ostida qolishi bilan bog`ladi. Prezidentning bu qarori AQSh hukumati tomonidan qabul qilingan harbiy-siyosiy «domino nazariyasi»ning asosini tashkil etdi.­

⁶³ Kecha Vetnam, Laos, Kampuchiya. Bugun Grenada, Livan. Ertaga ... AQSH imperializmining jinoyatlari davom etmoqda. // Komp. D.M. Pogorjelskiy. – M. 1985. – S. 59

35

qurol va dunyoning turli burchaklarida Amerika ta’sirini o`rnatishni ta`minladi ..
D.Eyzenxauer nomi Amerikaning Osiyodagi siyosatining yangi bosqichi bilan bog`liq. Kommunizmni «orqaga qaytarish» g`oyasida «tug`ish» strategiyasi yanada rivojlangan.
Qo`shma Shtatlar Frantsiyaning Vyetnamdagi siyosiy pozitsiyalarini qo`llab-quvvatlash uchun iqtisodiy va harbiy yordam berishda davom etdi. Amerika Qo`shma Shtatlari Frantsiyaning urushni «g`alabali oxirigacha» olib borishga va’da bergan barcha harakatlarini ma’qulladi va aksincha, Frantsiyaning tinchlik va muzokaralarga tayyorligi alomatlarini tashvish bilan qabul qildi.