Aqli zaif bolalarning bog’langan nutqini rivojlantirish bo’yicha korreksion ish

 

12 

ilmiy  pedagogika  asosi  sifatida  dialektik  bilish  nazariyasining  qonuniyatlari, 

umuminsoniy qadriyatlar, o’zbek xalq pedagogikasi tashkil etadi.  

   

 Malakaviy bitiruv ishi kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar 

ro’yxatidan iborat.   

 

 

 

 

I BOB. AQLI ZAIF BOLALAR NUTQINING RIVOJLANISHINING 

O`ZIGA XOSLIGI. 

1.1. Ontogenezda bolalar nutqining rivojlanishi va muammoni maxsus 

adabiyotlarda o’rganilish holati. 

   Nutq  tug’ma  qobiliyat  emas,  balki  hayot  davomida  bolaning  jismoniy  va 

aqliy rivojlanishi bilan parallel ravishda shakllanib boradi. Bola nutq apparatining 

markaziy  asab  tizimi  va  pereferik  a’zolari  tug’ma  to’liq  yetilgan  bo’lmay,  balki 

umumiy  somatic,  jinsiy,  asab  –  ruxiy  jarayonlarning  rivojlanishi  bilan  hamohang 

holda  shakllanadi.  Nutq  buzilishlarini  o’rganish,  tushunish  uchun  bola  nutqining 

normal  rivojlanishi  yo’lini,  bu  jarayonning  o’ziga  xos  xususiyatlarini,  nutqining 

muvaffaqiyatli  shakllanishida  katta  rol  o’ynovchi  sharoitni  bilish  lozim.  Bundan 

tashqari  bola  nutqining  rivojlanish  davrlarini  aniq  bilish  zarur.  Bu  esa  nutqning 

rivojlanishi  jarayonidagi  u  yoki  bu  kamchiliklarni  o’z  vaqtida  bilish  va  aniqlash 

uchun kerak bo’ladi. 

   So’z  –  tilning  nominativ  birligi,  predmetlarni  va  ularning  belgilarini 

harakatlarni  nomlaydi.  Leksika  (grekcha  lexicos  –  “lug’atga  oid,  so’z  orqali 

ifodalangan”  –  tilning  tarkibiga  kiruvchi  so’zlarning  majmui.  Lug’at  boyligi 

“leksika” atamasi bilan nomlanadi. 

   Lug’at – bu predmetlarni, hodisalarni, harakat va belgilarni ifodalovchi so’z 

(nutqning asosiy birligi). 

---