Aqli zaif bolalarning bog’langan nutqini rivojlantirish bo’yicha korreksion ish

 

14 

   Tadqiqotchilar  maktabgacha  ta’lim  davrda  bola  tomonidan  qo’llaniladigan 

so’zlarning miqdoriga oid turli ma’lumotlarni ko’rsatib o’tadilar va bu holatni bola 

nutqining  rivojlanish  tempining  individualligi  bilan  izohlaydilar.  Masalan 

YE.A.Arkinning  keltirgan  ma’lumotlariga  ko’ra  bolalar  lug’atining  o’sishi 

quyidagi miqdoriy xususiyatlari bilan tavsiflanadi: 

1 yosh – 9ta so’z; 

1yoshu 6 oy – 29ta so’z; 

2yosh – 300ta so’z; 

3yoshu 6 oy – 110ta so’z; 

4yosh – 1926ta so’z. 

A.Shterning ma’lumotlariga ko’ra bolaning lug’atini rivojlanishi quyidagicha 

amalga oshadi: 

   1,5 yoshda – 100 so’z, 2yoshda – 200 – 400 so’z, 3 yoshda – 1000 – 1100 

so’z, 4 yoshda – 1600 so’z, 5 yoshda – 2200 so’z. 

   A.N.Gvozdeva  to’rt  yoshli  bolalar  lug’atining  holatiga  oid  quyidagi 

ma’lumotlarni keltiradi. 

So’z turkumlari         lug’atdagi %miqdori 

Ega                                50,2% 

Fe’l                                 27,4%  

Sifat                               11,8% 

Ravish                            5,8% 

Son                                1,9% 

   YE.A.Arkinning  ma’lumotlariga  ko’ra  bola  lug’atining  miqdor  jihatdan 

o’sib borishi quyidagicha tavsiflanadi: 1 yosh – 9ta so’z, 1yosh 6oy – 39ta so’z, 2 

yosh  –  300ta  so’z,  3  yosh  6  oy  –  1110ta  so’z,  4  yosh  –  1926ta  so’z.  Katta 

maktabgacha  yoshdagi  bolalarning  lug’atini  milliy  til  modeli  sifatida  ko’rib 

chiqishi  mumkin,  chunki  bu  davrga  kelib  bola  ona  tilining  asosiy  modellarini 

egallagan  bo’ladi.  Ushbu  davrda  lug’atning  asosi  shakllanadi  va  u  keyinchalik 

deyarli  o’zgarmaydi.  Bola  lug’atini  miqdor  jihatdan  boyib  borishiga  qaramay, 

uning asosi o’zgarmaydi (Gvozdev A.N). 

---