Aqli zaif bolalarning bog’langan nutqini rivojlantirish bo’yicha korreksion ish

 

49 

mashg’ulotlarda boshqa mavzularni o’tishda takrorlash va mustahkamlash 

mashg’ulotlarida ham qo’llash maqsadga muvofiqdir.     

 

 

 

XULOSA  

   Nutq  insonning  nutqiy  muloqat  quroli  hisoblanib  nutq  orqali  kishi  jamiyat 

hamda uning boshqa a’zolari bilan bog’lab turuvchi muhim rishtadir. Uning u yoki 

bu ko’rinishda mukammal shallanmaganligi shaxsning to’laqonli kamol topishiga 

to’sqinlik qiladi. 

   Ilmiy  adabiyotlarda  muammoning  bayon  etilishi  holatini  o’rganish 

natijasida  “Aqli  zaif  bolalarning  bog’langan  nutqini  rivojlantirish  bo’yicha 

korreksion ish” mavzusi yetarlicha o’rganilmagani aniqlandi. 

   Olib  borilgan  eksperimental  ishlarimiz  natijasida  aqli  zaif  bolalarning 

aksariyatida  tovushlarni  tushirib  qoldirish  ularni  noto’g’ri  talaffuz  etish, 

almashtirish  holatlari,  fonematik  idrokning  rivojlanmaganligi  lug’at  boyligi  sust 

rivojlanganligi, ko’p holatlarda bir xil so’zlarni ko’p qo’llashlar uchrashi aniqlandi.  

   Maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  aqli  zaif  bolalar  bog’langan  nutqini 

shakllanganlik  darajasini  aniqlash  bo’yicha  berilgan  topshiriqlarni  bajara 

olmasligini  kamchilik  sifatida  o’rganmadik.  Ma’lumki  aqli  zaiflik  bolalar 

tomonidan bilish etalonlarni mustaqil egallash jarayonini qiyinlashtiradi. Shu bilan 

birga  so’z  boyligining  kambag’alligi  tufayli  bolalar  bir  guruh  so’zlardangina 

foydalanishi natijasida nutqning bir yoqlama, noaniq bo’lishga olib keladi. 

   Maktabgacha  yoshdagi  aqli  zaif  bolalarni  maktab  ta’limiga  tayyorlashda 

korreksion, ta’limiy, tarbiyaviy ishlarni birgalikda olib boorish zarur.    

Nutqning  normal  rivojlanishida  bolalar  5  yoshda  turli  xil  murakkkab  gap 

konstruktsiyalardan,  yoyiq  frazali  nutqdan  erkin  foydalana  oladilar.  Ular  еtarli 

darajada  lug`at  boyligiga  ega  bo`ladilar.  Bu  vaqtga  kеlib  to`g`ri  talaffuz  to`la 

shakillangan, tovushning analiz va sintеz qila olishga bolalar tayyor bo`ladilar. 

---