Aql-idrok, did va farosat

9.3. Kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo‘yish
Kadrlarni tanlash, ulami joy-joyiga qo‘yish, ulardan oqilona foydalanish va tarbiyalash masalasi kadrlar siyosatining, umumiy iqtisodiyotning, shu jumladan, makro va mikroiqtisodiyotning eng muhim masalalandan biri hisoblanadi. Shu sababli Respublika Prezidenti I.A. Karimov asarlarida, Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan qonunlarda, Vazirlar Mahkamasining qaroriarida bu masalaga alohida e ’tibor berilgan.
158
Kadrlarni tanlashda, joy-joyiga qo‘yish va tarbiyalashda, ulardan foydalanish quyidagi tamoyillarga alohida e ’tibor berish kerak:
-aql-idrok, did va farosat;
-qat’iylik, matonatlilik, prinsipiallik, o ‘z vazifasiga puxtalik;
-rahbarlik sohasini juda yaxshi bilish;
-o ‘z eliga, yurtiga, Vataniga sadoqatli b o ‘lish.
Kadrlar siyosatining eng muhim masalalaridan biri ularni attestatsiya qilish masalasidir.
Kadrlar attestatsiyasi - bu, xodimlaming malakasini bilim va ko‘nikmalari darajasini, faoliyatining samaradorligini, ishdagi, xizmatdagi va boshqa sohalardagi fazilatlari, egallab turgan lavozimiga to“g ‘ri kelishi yoki kelmasligini aniqlab olish bo‘yicha bajariladigan jarayon va ish tartibidir. Xo‘sh, attestatsiyaning ahamiyati nimadan iborat?
Kadrlar attestatsiyasi xodimlaming sifat tarkibini yaxshilash, ularni oqilona joy-joyiga qo ‘yish, xodimlami topshirilgan ish uchun javobgarligini kuchaytirishga qaratiladi.
Attestatsiya xodimlar egallab tutgan lavozimlariga qanchalik munosib ekanligini aniqlaishing asosiy vositasi sifatida xizmat qiladi. Kadrlar attestatsiyasi vaqti-vaqti bilan har yili yoki ikki- uch yil da bir m aita ham o‘tkazilishi mumkin. Respublikada bozor iqtisodiyoti davrida kadrlar tayyorlash borasida bir qator yangi talablar yuzaga keldi. Ular orasida eng muhimlari quyidagilardir:
- ijtimoiy-psixologik diagnostika;
- kadrlami boshqarish tizimini axborot bilan ta'm inlash;
- bandlikni boshqarish;
- zam riy b o ‘sh lavozimlarga nomzodlar tanlash;
- kadrlar salohiyati va xodimlarga b o ‘lgan ehtiyojlami tahlil etish;
- kadrlar marketingini belgilash;
- xizmat martabasini rejalashtirish va nazorat qilish;
- xodimlaming kasbiy va psixologik mosiashuvi, k o ‘nikishi:
159
-mehnat-huquqiy munosabatlar masalalari;
- mehnat etikasi va estetikasi.
Agar m a’muriy - buyruqbozlik tizimi sharoitida bu mezon va vazifalarga ikkinchi darajali deb qaralgan bo ‘isa, bozor munosabatlari sharoitida ular birinchi o ‘ringa chiqarildi. Bu mezon va vazifalarga e ’tibor berish sanoat taraqqiyotining barqaror va izchil rivojlanishiga katta imkoniyatlar yaratib berdi.Boshqaruvning barcha darajalarida inson rolining ortib borishi. iqtisodiyotda, shu jumladan, sanoatda keng qamrovli tarkibiy o‘zgarishlar sodir boʻiishi va raqobat darajasining o‘sishi kadrlami boshqarishga yondashuvni o‘zgartirishni taqozo etadi. Eiunday yondashuvlar quyidagilardan iborat:
- xodimlarning sainarali ishlashlarini, faoliyat ko'rsatishlarini tashkil etish;
- lavozimlar darajasini optimallashtirish, zaruriy mahorat va malakalar tizimini yaratish;
- ishlab chiqarish madaniyatini shakllantirish va rivojlanti-rish;
- instituksional maqsadlarga erishish;
- o‘z jamoasi va xodimlarining manfaat va ehtiyojlarini to ‘laroq qondirish.
Mustaqillik yillarida ana shunday va boshqa bir qator yondashuvlami amalga oshirilishi tufayli 2013-yilning boshlariga kelib sanoat ishlab chiqarishida eng yuqori darajada, samarali faoliyat ko‘rsata oladigan 150 mingga yaqin soha mutaxassislari yuzaga keldi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Vazirlar Mahkamasining 2002-yil birinchi yarim yilligi yakunlariga bag‘ishlangan majlisidagi ma'ruzasida bunday degan edi: « Oʻta muhim va dolzarb vazifa borki, uni amalga oshirmasdan turib. biz nafaqat iqtisodiyot sohasida, balki umuraan jamiyatni isloh qilish borasida o ‘z oldimizga qo‘ygan maqsad va marralarga erisha olmaymiz. Gap kadrlar tayyorlash milliy dasturmi hayotga joriyetish haqida, shu dastur orqali yuksak zamonaviy talablarga 160 javob beradigan, yangicha flkrlaydigan, mamlakatimizning kelajak taqdirini ishonib topshirish mumkin b o ‘lgan yosh kadrlarni tarbiyalash haqida bormoqda».